SIMA ĆIRKOVIĆ, istoričar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je 29. januara 1929. g. u Osijeku, kao sin Mirka Ćirkovića, brodskog zapovednika, čiji je brod, zbog jake zime, tada bio usidren u Osijeku. Osnovnu školu Ćirković je pohađao u Somboru. Tokom okupacije (1941-1944) bio je đak Devete beogradske gimnazije, a gimnazijsko školovanje dovršio je u somborskoj Gimnaziji (1945-1948), gde je i maturirao. Studirao je istoriju na Filozofskom fakultetu u Beogradu, na kome je diplomirao 1952. godine. Još kao student intenzivno je učio stare i savremene jezike (poznavao ih je desetak), a njegov trud primetio je profesor Mihailo Dinić, koji je uticao na mladog Ćirkovića da započne pisanje svojih prvih radova. Posle…
-
-
ĐORĐE LEBOVIĆ – DRAMATURG, SCENARISTA I PISAC NAJBOLJEG ROMANA O SOMBORU
ĐORĐE LEBOVIĆ, književnik, dramaturg i scenarista, rođen je 27. juna 1928. g. u Somboru, kao sin Pavla Lebovića, trgovca i pozorišnog reditelja-amatera, poreklom iz somborske jevrejske porodice, sa nacionalno izmešanim rodbinskim vezama (srpskim, mađarskim i nemačkim). Osnovnu školu Đorđe je pohađao između 1934. i 1938. g. u Zagrebu, gde je živela njegova majka nakon razvoda, a 1938. g. vratio se u rodni grad i upisao u Gimnaziju. Školovanje je prekinuo u aprilu 1944. godine, krajem šestog razreda Gimnazije, kada je, kao pripadnik jevrejske zajednice, deportovan sa ostalim somborskim Jevrejima u koncentracioni logor Aušvic. Mladi Lebović bio je, igrom slučaja, jedan od retkih ovdašnjih Jevreja koji je preživeo holokaust, u kome…
-
SOMBORAC – NUKLEARNI FIZIČAR SVETSKOG GLASA
BOGDAN MAGLIĆ, nuklearni fizičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je u Somboru, 5. avgusta 1928. godine, kao sin uglednog somborskog advokata i predratnog poslanika Narodne skupštine Kraljevine Jugoslavije dr Cvete Maglića. Posle završene osnovne škole u rodnom gradu, Maglić je 1939/40. g. upisao somborsku Gimnaziju i u njoj je završio prva dva razreda. Okupacija 1941. g. zatekla ga je na porodičnom posedu, nedaleko od Borova u Istočnoj Slavoniji, pa je 13-godišnji Bogdan, sa majkom, bio zatvoren u ustaški logor, odakle je uspeo da se spase. Ratne godine proveo je u Beogradu, a nakon rata završio je gimnaziju u Vukovaru i upisao studije fizike na Tehničkom fakultetu u Beogradu, gde je…
-
SOMBORAC DR IVAN GUTMAN – NAJCITIRANIJI SRPSKI NAUČNIK U SVETU
IVAN GUTMAN, hemičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je 2. septembra 1947. g. u Somboru, kao sin dr Mirka Gutmana, advokata poreklom iz somborske jevrejske porodice. Po majci je potomak stare somborske bunjevačke porodice Gromilović. Osnovnu školu završio je u rodnom gradu, posle čega se 1962. g. upisao na prirodno-matematički smer somborske Gimnazije, koju je završio 1966. godine. Iste godine upisao je studije na hemijskoj grupi Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu, na kome je diplomirao 1970. godine, sa srednjom ocenom 10,0. Magistrirao je 1973. godine na Univerzitetu u Zagrebu iz oblasti teorijske organske hemije, a iste godine odbranio je i doktorsku disertaciju „Istraživanja topoloških svojstava konjugiranih ugljikovodika“ na Prirodoslovno-matematičkom fakultetu u…
-
SOMBORSKI MAESTRO – MILAN KONJOVIĆ
Milan Konjović, znameniti somborski, vojvođanski, srpski i jugoslovenski slikar, te vojvođanski i srpski akademik, rođen je 28. januara / 9. februara 1898. g. u Somboru. Bio je potomak ovdašnje stare patricijske srpske svešteničke i zemljoposedničke porodice, poreklom iz Peći (sa Metohije), koja se preko Naćvina (danas Žednik) doselila u Sombor, početkom 18. veka (kraj ulaznih vrata somborske crkve Sv. Đorđa i danas se nalazi nadgrobna ploča sveštenika Jovana Konjovića iz 1730-ih, ugrađena u crkveni zid). Potomci ove porodice predstavljali su, skoro tri naredna stoleća, duhovnu, privrednu, političku, kulturnu i intelektualnu elitu Sombora (osim ostalih, iz ove somborske porodice potiče i znameniti srpski kompozitor Petar Konjović, Milanov blizak rođak). David st.…
-
DR JOVAN JOCA LALOŠEVIĆ – UMNI SIN VOJVODINE I SRPSTVA
Dr Jovan Joca Lalošević, advokat, kulturni delatnik i srpski politički predvodnik liberalnih načela, prvi predsednik Narodne uprave Vojvodine (1918/19) i poslanik u Narodnoj skupštini Kraljevine SHS, rođen je 15/27. marta 1870. godine u Somboru, u ovdašnjoj staroj patricijskoj srpskoj porodici. Bio je jedan od najznamenitijih Somboraca u celokupnoj dugoj istoriji ovog grada. Prema zapisanom predanju, preci Laloševića doseljeni su u Sombor, u Velikoj seobi 1690. godine, sa Metohije, iz Peći, starog središta srpske patrijaršije, „sa velikim bogatstvom u zlatu i srebru“, a porodica je još dugo vodila prepisku sa rođacima koji su ostali u staroj postojbini. Rodonačelnik ove somborske porodice bio je barjaktar Stanoje Lalošević, za koga predanje tvrdi da…
-
SOMBORAC NA TRONU NBA LIGE
Jedan i po vek organizovanog sportskog života u Somboru simbolično je krunisan proglašenjem jednog Somborca – Nikole Jokića, košarkaša „Denver Nagetsa“, za MVP, odnosno najkorisnijeg igrača američke NBA lige u sezoni 2020/21 (ovu nagradu ponela su, tokom ranijih godina i decenija, najslavnija imena američke košarke, poput Karima Abdula Džabara, Medžik Džonsona, Majkl Džordana, Kobija Brajanta i Džejmsa Lebrona). Isti podvig mladi Somborac ponovio je i u sezoni 2021/22. godine, a u sezoni 2022/23. g. bio je drugi u izboru za MVP igrača NBA lige. U istoj sezoni Jokić je, izrazito dominirajući kroz ceo plej-of, bio i glavni kreator najvećeg uspeha svog tima – osvajanja prve titule NBA šampiona, pri čemu…
-
SOMBORSKI STRADALNIK – PROTA DIMITRIJE BOKŠAN
Navršilo se u aprilu 2021. osamdeset godina od mučkog ubistva somborskog sveštenika i starešine ovdašnje Svetopretečeve (Male pravoslavne) crkve, prote Hadži-Dimitrija Bokšana. Dimitrije Bokšan rođen je 11. marta 1878. g. u selu Đurđevu, u Bačkoj, kao sin Pavla Bokšana i Julijane rođ. Mušicki. Nakon osmorazredne Srpske gimnazije u Novom Sadu, u kojoj je maturirao 1897. godine, pohađao je Bogosloviju u Sremskim Karlovcima, koju je završio je 1901. godine. Već 9. marta naredne godine rukopoložio ga je vladika bački Mitrofan Šević, posle čega je mladi Dimitrije Bokšan postavljen za protskog kapelana u Somboru. Bio je oženjen Stevankom rođ. Dobrojević i imao je s njom troje dece. Uz maternji srpski, govorio je…
-
SOMBORAC – VRHOVNI ŽUPAN BAČKE I BANATA (ISIDOR NIKOLIĆ – SRBOGRADSKI)
Sentomaška (srbobranska) srpska graničarska porodica Nikolić (nadimka Džaver), dobila je plemstvo 1751. godine, kada je carica i kraljica Marija Terezija plemićku povelju i grb dodelila poručniku Šajkaškog bataljona Živanu Nikoliću iz Sentomaša. Njegov potomak bio je Isidor Nikolić, sa kasnije dodatim plemićkim pridevom „Srbogradski“ (1806-1862), kome je, sa ocem Simeonom i četvoricom braće, potvrđeno plemstvo u Bačko-bodroškoj županiji 1831. godine. Nakon završenih studija prava u Pešti, kao mlad advokat Nikolić je došao u Sombor, gde se 1831. g. oženio Anom, kćerju Davida Konjovića, uticajnog somborskog senatora, a kasnije i gradonačelnika. Nikolić je stupio u službu Bačko-bodroške županije, te je, uskoro, postao veliki županijski beležnik. Bio je poslanik na crkveno-narodnim saborima…
-
SOMBORKA – SRPSKA HEROINA
Jedna od retkih žena revolucionara u Austrougarskoj bila je Marija Kovačević. Rođena je u Somboru, 1880. godine. Posle završene Više devojačke škole, u rodnom gradu je 1898. g. završila i somborsku Srpsku učiteljsku školu (Preparandiju). Već naredne godine postavljena je za učiteljicu u Zemunu, gde je, u srpskoj osnovnoj školi, radila pre i posle Prvog svetskog rata. U Zemunu, u vreme kada su se s one strane Save i Drine zbivali dramatični događaji, koji su nagoveštavali 1914. godinu, mlada učiteljica, vaspitavana na nacionalnim idealima svoje generacije, uključila se u revolucionarni pokret zemunskih rodoljuba. Postala je član Narodne odbrane i održavala tesne veze sa Srbijom. Još od 1905. godine preuzimala je…
