Posle više od četiri decenije somborskim graničarima je 1745. godine, prilikom razvojačenja somborskog vojničkog šanca, oduzeta pustara Miletić, koja se nalazila severoistočno od grada. Pustara je postala posed Kraljevske komore koja je, između 1747. i 1750. godine, ovde naselila više desetina mađarskih i bunjevačkih plemićkih porodica katoličke veroispovesti, te je tako nastalo prvo plemićko selo u Bačkoj, nazvano Miletić (kasnije Nađ Miletić, pa Nemeš Militič ili Lemeš, a danas Svetozar Miletić). Svega nekoliko godina po doseljenju, naseljenici su odlučili da podignu prvu katoličku crkvu u selu. Prva miletićka crkva, posvećena Rođenju Blažene djevice Marije (Maloj Gospojini), podignuta je 1752/53. g. u središtu sela, na istom mestu gde se i danas…
-
-
SOMBORSKI MAESTRO – MILAN KONJOVIĆ
Milan Konjović, znameniti somborski, vojvođanski, srpski i jugoslovenski slikar, te vojvođanski i srpski akademik, rođen je 28. januara / 9. februara 1898. g. u Somboru. Bio je potomak ovdašnje stare patricijske srpske svešteničke i zemljoposedničke porodice, poreklom iz Peći (sa Metohije), koja se preko Naćvina (danas Žednik) doselila u Sombor, početkom 18. veka (kraj ulaznih vrata somborske crkve Sv. Đorđa i danas se nalazi nadgrobna ploča sveštenika Jovana Konjovića iz 1730-ih, ugrađena u crkveni zid). Potomci ove porodice predstavljali su, skoro tri naredna stoleća, duhovnu, privrednu, političku, kulturnu i intelektualnu elitu Sombora (osim ostalih, iz ove somborske porodice potiče i znameniti srpski kompozitor Petar Konjović, Milanov blizak rođak). David st.…
-
TRADICIJA VINOGRADARSTVA U RIĐICI
Riđica je najsevernije selo na teritoriji grada Sombora, koje se nalazi uz samu granicu Srbije i Mađarske. Nekada je ovo selo bilo okruženo velikim barama ili manjim jezerima, a peskovito i valovito zemljište pogodovalo je od davnina vinogradarstvu, te je Riđica predstavljala selo sa najvećim površinama vinograda u okolini Sombora. Tradicija gajenja vinove loze u Riđici stara je već nekoliko vekova. Stanovnici Riđice, koja je sa današnjim imenom najranije pomenuta u turskim katastarskim defterima iz 1578. i 1591. godine, bavili su se vinogradarstvom još u 16. i 17. veku. Prvi tačniji arhivski podaci o gajenju vinove loze u Riđici potiču iz 1699. godine, kada je, na sumarnom popisu naselja Bačke…
-
KAŠTEL PORODICE KOVAČ U RIĐICI
Krajem 18. i početkom 19. veka Habzburška monarhija je, kao izvor prihoda carske blagajne, ispražnjene u ratovima protiv Francuske, počela da prodaje deo komorskih poseda u Bačkoj. Tako je, na samom početku 19. veka, Riđica postala posed mađarske vlastelinske plemićke porodice Kovač, a susedni Stanišić postao je posed porodice Redl. Rodonačelnik plemićke porodice Kovač bio je Pavle (Pal) Kovač, koji se, početkom 17. veka, istakao u pograničnim borbama protiv Turaka kao konjički kapetan tvrđave Filek (Filakovo u Slovačkoj), te je 1613. g. dobio plemićku titulu od kralja Matije II (na to ukazuju i tri odsečene turske glave prikazane u porodičnom plemićkom grbu). Njegov potomak bio je, krajem 18. veka, Emerik…
-
PAVLE BLESIĆ – SLIKAR DUŠE GRADA
Pavle Blesić, znameniti somborski, vojvođanski i srpski slikar, vajar i likovni pedagog, rođen je u Somboru, 6. avgusta 1924. godine, kao drugo dete Marka Blesića i Marije rođene Zelić. Potekao je iz jedne grane stare bačke bunjevačke plemićke porodice, koja je živela u selu Kaćmar, severno od Sombora, odakle su se roditelji Pavla Blesića, kao optanti, preselili u Sombor nakon raspada Austrougarske i razgraničenja Kraljevine SHS i Mađarske. Osnovnu i Građansku školu Pavle je pohađao u rodnom gradu, a potom se školovao u znamenitoj somborskoj Učiteljskoj školi, te na ovdašnjoj Trgovačkoj akademiji. Maturirao je u obe ove škole neposredno po završetku Drugog svetskog rata, 1945/46. godine. Posle odsluženja vojnog roka…
-
BOĐANSKI MANASTIR – STARO PODUNAVSKO SVETILIŠTE
Duhovni život pravoslavnog stanovništva na prostoru zapadne Bačke bio je vekovima blisko vezan sa manastirom Vavedenja Presvete Bogorodice u Bođanu, kraj istoimenog sela, južno od Sombora. Manastir je 15 km udaljen od Bača, u pravcu zapada, prema Dunavu. Danas manastirski kompleks čine crkva, kapela, konaci i ekonomski objekti. Bođanski manastir osnovan je 1478. godine, u vreme ugarskog kralja Matije. Predanje govori da ga je podigao trgovac Bogdan iz Dalmacije, koji je u Bačkoj boravio zbog trgovine, pa se, obolevši od očiju, našao na mestu današnjeg manastira. Tu se nalazio izvor lekovite vode u kome se Bogdan umio, posle čega se pomolio i zavetovao da će, ako mu se povrati vid,…
-
PRVA SOMBORKA KOJA SE BAVILA FOTOGRAFIJOM
Flora Alfeldi (Alföldy Flóra), prva Somborka koja se bavila fotografijom, rođena je 11. jula 1882. g. u Somboru, a na krštenju u crkvi Presvetog Trojstva dobila je ime Flora Marija Izabela Alfeldi (kum na krštenju bio je imućni Somborac Janoš Semze). Flora je bila kćer dr Gedeona Alfeldija, plemića iz obližnjeg sela Nemeš Militič (današnji Svetozar Miletić), inače bogatog zemljoposednika i kraljevskog notara, i Somborke Marije Falcione, iz ovdašnje imućne porodice italijanskog porekla. Plemstvo mađarske porodice Alfeldi, koja je starinom bila iz severoistočne Ugarske (kasnije su odseljeni u županije Njitra i Barš, u današnjoj Slovačkoj), potiče još iz 1666. godine, a u selo Nemeš Militič, severno od Sombora, jedna grana…
-
SOMBORKA DORA KARAČON FERNBAH – PRVA ZAŠTITNICA PRIRODE I ORNITOLOG
Isidora Dora Karačon rođena je u Somboru 1878. godine. Godine 1895. udala se za Karla Fernbaha iz Apatina, koji će postati veliki župan Bačko-bodroške županije. Posvećena je bila zaštiti prirode i ptica, posebno nakon što je njen suprug tokom 1906/07. g. sagradio dvorac „Baba Pusta“ na pustari Šara (danas selo Aleksa Šantić). Bila je idejni tvorac i realizator sadnje prvog engleskog parka na prostoru šire okoline grada, na imanju pored kaštela čija je bila gospodarica. Park se prostirao na deset hektara, a Dora Fernbah ga je pretvorila u utočište za ptice, u kome je sama dizajnirala velik broj veštačkih gnezda i zidova sa otvorima za ptice, hranilica i posuda (kadica)…
-
SOFIJA PROTIĆ MANOJLOVIĆ – PRVA SOMBORSKA SLIKARKA
Razvoju poznate somborske škole ikonoslikanja na staklu najviše je, tokom 19. stoleća, doprinela Somborka Sofija Protić Manojlović (1828-1917). Rođena je u staroj somborskoj ikonoslikarskoj porodici, kao čukununuka prvog somborskog ikonoslikara Mojseja Popovića, a istim poslom bavili su se i njen pradeda Andrej, deda Mihailo i otac Georgije. Bila je udata za somborskog učitelja Proku Manojlovića. U sećanjima svojih sugrađana, zbog svog neumornog slikanja ikona na staklu, ostala je upamćena kao „vodena majka“. Ikonopisanjem se Sofija bavila još kao devojčica, uz svog oca Georgija Protića. Na njoj je, decenijama, počivala aktivnost somborske radionice za izradu ikona na staklu. Sofija Protić Manojlović radila je i druge ikonopisačke poslove poput izrade i oslikavanja…
-
IZLOŽBA “U TOM SOMBORU… GRAD U PRIZMI SLIKARA” (Sombor, 15.02.2020)
U Galeriji savremene umetnosti Gradskog muzeja u Somboru, povodom Dana grada Sombora, otvorena je u subotu uveče, 15. februara 2020, izložba U TOM SOMBORU… GRAD U PRIZMI SLIKARA. Reč je o izložbi dvadesetak radova savremenih srpskih umetnika, koji su, ujedno, reprodukovani u upravo objavljenoj i prethodno veče promovisanoj monografiji Milana Stepanovića U TOM SOMBORU… GRAD U PRIZMI STOLEĆA. Slike potiču iz kolekcije somborskog izdavača i kolekcionara Ivana Ivančeva. Izložbu je otvorila Milka Ljuboja, kustos somborskog Gradskog muzeja. Zanimljivo je videti kako umetnici, koji ne žive u Somboru, doživljavaju njegov urbanitet i arhitektonsku baštinu starog gradskog jezgra, odnosno neka od prepoznatljivih mesta Sombora. Izložba predstavlja deo estetskog pletiva utkanog u monografiju…
