Istorija,  OBZORJA PROŠLOSTI

DOROSLOVO

Doroslovo, selo nastalo na nekadašnjoj desnoj obali Mostonge, 20-tak kilometara južno od Sombora, jedno je od najstarijih naselja u okolini Sombora, čije postojanje, u kontinuitetu, može da se prati duže od osam vekova (novo naselje je, polovinom 18. veka, nastalo na levoj obali Mostonge, gde se i danas nalazi).

Na mestu današnjeg Doroslova zapisan je oko 1192. g. posed Petka i Prvoslava, a 1230. g. posed Petka, sina Prvoslava. Sa imenom Doroslov (Doruzlou), ovo naselje, nastalo kraj reke Mostonge, zabeleženo je u Bačkoj županiji 1250, 1277, 1292. i 1313. godine. Pavle, sin Prvoslava od Doroslova, zabeležen je 1347. godine, a selo je kasnije često navođeno u raznim arhivskim dokumentima iz 14. i 15. stoleća. Popis iz 1520. g. beleži ga imenom Doroslototfalv (Doroslovo slovensko selo).

Ovdašnje starosedelačko stanovništvo pobeglo je pred nadiranjem Turaka, pa se u prvom popisu naselja Segedinskog sandžaka, s kraja četrdesetih godina 16. veka, Doroslovo beleži kao manje naselje sa šest srpskih domaćinstava. Prema turskom defteru iz 1570. g. u Doroslovu su živela 24 srpska domaćinstva, a selo je sa ovim imenom zapisano i 1579, 1590. i 1610. godine. Godine 1651. Doroslovo je pripadalo Pavlu Bornemisi, a tokom druge polovine 17. veka selo je zapustelo, pa je, neposredno po povlačenju Turaka, oko 1690. godine, imalo status komorske pustare.

Doroslovo na mapi iz 1748. god. (selo se još nalazilo na desnoj obali Mostonge)

Prema popisima iz 1715. i 1720. g. u Doroslovu je živelo 15, odnosno 16 srpskih porodica. Srpske porodice su polovinom 18. veka raseljene, mahom u obližnji Brestovac. Godine 1752. u Doroslovo je, odlukom komorskog administratora barona Redla, naseljeno 150 mađarskih i slovačkih porodica iz županija Zale, Šomođ, Komaromi i Vaš. Oni su novo naselje podigli na levoj obali Mostonge. Dve godine posle doseljenja (1754) već su sagradili omanju drvenu crkvu Sv. Emerika (1754) i školu, a današnja crkva je podignuta 1803. godine. Tokom 1763. g. u selo je naseljen i jedan broj nemačkih porodica. Ovdašnje slovačke porodice vrlo brzo su bile mađarizovane. Prema opisu iz 1763. g. zabeleženo je da je selo smešteno uz obalu Mostonge, da ima dobru vodu i pašnjake, dovoljno konja i marve, te da se mnogi stanovnici bave i ribolovom.

Doroslovo (novo selo na levoj obali Mostonge) na mapi iz 1767. god.
Crkva Sv. Emerika početkom 20. veka
Doroslovo na mapi s kraja 18. veka i pečat sela iz 1823. god.

Prema podatku iz 1805. g. atar sela Doroslova prostirao se na 10.168 starih jutara (staro jutro je zahvatalo 2.000 kvadratnih hvati). Zapisana sećanja govore o tome kako su stanovnici Doroslova štitili stanovnike susednog srpskog naselja Stapar u vreme Mađarske revolucije 1848. godine.

Atar Doroslova 1805. god.
Doroslovo oko 1870. god.
Doroslovo u prvoj polovini 20. veka

Doroslovo je 1890. g. imalo 2.911 stanovnika, 509 kuća i atar od 7.174 katastarska jutra. Popis iz 1910. g. u selu beleži 2.722 stanovnika (2.602 Mađara, 102 Nemca i 18 ostalih). Selo je do 1918. g. administrativno pripadalo opštini Apatin. Popis iz 1948. g. ovde beleži 2.906 stanovnika. Tokom narednih decenija broj stanovnika sela počeo je da opada, a na poslednjem popisu iz 2011. g. u Doroslovu je zabeleženo svega 1.497 žitelja.

Doroslovo danas

Već od srednjeg veka u neposrednom susedstvu Doroslova zabeležen je bunar (vodica) Sentkut, koji se nadaleko pročuo po svojim čudesnim moćima. Ovde je još 1796. g. pored bunara podignuta drvena kapela u slavu Device Marije. Nova je na istom mestu sagrađena 1809. godine, a treća je podignuta od cigle 1825. godine, pa su joj pola veka kasnije (1874) dodata i dva crkvena tornja u sazidana u stilu romanike. U drugoj polovini 20. veka prošireno je dvorište svetilišta i načinjen je i oltar na otvorenom. Danas su ova crkva i vodica najposećenije i najpoznatije hodočasničko (pokloničko) mesto u Vojvodini, koje na dan crkvene slave (proštenja) 8. septembra, poseti i preko deset hiljada poklonika.

Crkva na vodici početkom 20. veka
Hodočašće o Maloj Gospi 8. septembra 1941. god.
Doroslovačka vodica danas

                                                                                                                                   Milan Stepanović

6 Komentara

  • Andras

    Milane! Zadovoljstvo mi je citati Vase redove i istrazivanja o mom rodnom selu kao sto je bilo poucno slusati vase reci danas pre podne, kad sam Vas slucajno sreo u gradu kad ste vodili grupu. Nisam znao da “Ravnoplov” postoji. A sad znam! Puno pozdrava od Andrasa iz Doroslova i puno uspeha u Vasem daljem istrazivackom radu.

  • Đorđe Šijak

    Ovo moram napisati. Imao sam u svojoj jedinici zastavnika ličanina iz Doroslova. Jednom prilikom nam je pričao da je kao mlad igrao u ličkom kulturno umetničkom društvu koje se zvalo “Moric Žigmond” !!!

  • Миленко

    Поштовање,
    Желим да Вас питам само да ли је тачно да је “Краљевска препелица”затворена. Уколико можете да напишете и отприлике време када је затворена и разлог, био бих врло захвалан.
    Поздрав

    • Milan Stepanović

      Nažalost, nemam podatke o tome. Bavim se istorijskim vremenom, sadašnje često protiče kraj mene a da ne budem u toku. Pretpostavljam da se podaci o tome mogu pronaći na internetu.

    • Dušan

      Gazda tj Grof je preminuo,naslednici se nisu pojavili čini mi se,radnici koji su tu radili su pokrali i rasparčali imovinu,a u kuće Grofove se uselili romi.

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.