Poljoprivredno udruženje Bačko-bodroške županije osnovano je 1871. g. u Velikoj sali zdanja Županije, a odmah po osnivanju imalo je, po raznim osnovama, blizu 900 članova, malih, srednjih i velikih zemljoposednika sa prostora cele županije. Udruženje je sve vreme svog postojanja, do početka Prvog svetskog rata, imalo značajnu ulogu u osavremenjavanju poljoprivredne proizvodnje, a u Somboru, i po drugim većim mestima Bačko-bodroške županije, organizovalo je brojne izložbe i sajmove. Pred Prvi svetski rat Poljoprivredno udruženje je imalo 6.473 člana i izdavalo je i nedeljnik Bački gazda, koji je izlazio na mađarskom, nemačkom i srpskom jeziku.
Prvobitno zdanje Udruženja podignuto je 1871. g. na levoj strani Bajskog puta (Vojvođanske ulice), a na osnovi ovog zdanja, čiji je arhitektonski plan iz 1879. g. sačuvan u somborskom Istorijskom arhivu, nastaće 1906. godine, na znatno proširenom placu, u stilu eklekticizma, velika i elegantna jednospratnica, u Somboru poznata pod imenom „Gazdašag“. Osnova zgrade je pravougaona, njeno pročelje gleda ka Bajskom putu, a levo krilo u sporednu Ulicu Đure Jakšića. Središnji deo pročelja predstavlja isturen ispad, sa zidanim ovalnim balkonom i uvučenim ulazom. Balkonu su pripadala dva pravougaona prozora i vrata, a po jedan pravougaon prozor sa ukrašenim natprozornicima nalazio se u prizemlju i na spratu ispada. Ispad se završavao izdignutim pravougaonim tremom. Oba krila pročelja imala su još po jedan prozor na spratu, i po jedan prozor sa pravougaonim izlogom u prizemlju. Levo krilo zgrade imalo je na spratu četiri pravougaona prozora, a u prizemlju dva velika pravougaona izloga.
Poljoprivredno udruženje je, ubrzo po osnivanju, počelo da priređuje stručna predavanja, takmičenja u oranju, konjske trke, kao i izložbe (sajmove), pa je jedna takva izložba poljoprivredne opreme i proizvoda održana u somborskoj Županiji početkom otkobra 1880. godine.
Pred Prvi svetski rat (1913) Poljoprivredno udruženje imalo je 6.473 člana, a njegova imovina procenjena je na 147.000 kruna. Rad ovog Udruženja uspešno je nakon Prvog svetskog rata obnovio dr Kosta Bugarski, pa je 1920. g. Udruženje imalo 18.000 članova, a 1929. g. organizovalo je u Somboru veliku Poljoprivrednu izložbu. Krajem dvadesetih godina 20. veka, u zgradi Udruženja bio je neko vreme smešten i deo službe Okružnog ureda za osiguranje radnika. Početkom tridesetih godina 20. veka u okviru Udruženja nalazile su se brojne poljoprivredne zadruge.
Od početka pedesetih godina 20. veka u zgradi Poljoprivrednog udruženja nalazi se gradski Higijenski zavod, koji se prvobitno nalazio u nekadašnjoj zgradi Banovinske bolnice „Kralj Aleksandar i kraljica Marija“, koji se ovde (danas sa imenom Zavod za javno zdravlje) i sada nalazi.
Milan Stepanović
