BELA LUGOŠI (1882-1956), velika filmska zvezda ranog holivudskog horor-žanra i najpoznatiji Drakula u istoriji svetskog filma, bio je po majci (a moguće i po ocu) bunjevačkog porekla. Kao najmlađe od petoro dece svojih roditelja Ištvana Blaška i Pauline rođ. Vojnić, Bela je rođen 20. oktobra 1882. g. u gradiću Lugošu, koji se nalazi istočno od Temišvara (današnji Lugoj u Rumuniji). Na krštenju je dobio ime Bela Ferenc Deže Blaško. Belina majka Paulina bila je devojaštvom iz poznate i razgranate subotičke bunjevačke porodice Vojnić (nije poticala ni iz jedne od dve plemićke grane ove porodice), koja se tokom 18. i početkom 19. veka naselila i po drugim mestima u Bačkoj (Paulina…
-
-
SOMBORAC KOJI JE RUKOVODIO OLIMPIJSKIM IGRAMA
IVAN IVANČEVIĆ, gimnastičar, reprezentativac, trener, sportski pedagog, olimpijski sudija i visoki međunarodni sportski funkcioner, rođen je u Somboru, 12. oktobra 1913. godine. Bio je sin Mihaila Ivančevića, zidara, poreklom iz stare bunjevačke porodice. Ovde je pohađao osnovnu školu i osam razrada somborske Gimnazije, u kojoj je maturirao 1931. godine, nakon čega je upisao Poljoprivredno-šumarski fakultet u Zemunu, na kome je diplomirao 1937. godine, stekavši zvanje šumarskog inženjera. Profesionalnu karijeru započeo je u tehničkom odeljku Sreskog načelstva u Somboru, a potom je u struci radio na uglednom Državnom dobru Belje u Baranji. U kratkotrajnom Aprilskom ratu 1941. godine, u činu poručnika, Ivan Ivančević bio je vojni komandant Rume, a lakše je…
-
SOMBORSKI GIMNAZIJALAC – NAŠ PRVI ROBOTIČAR
RAJKO TOMOVIĆ, naučnik – robotičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je 1. novembra 1919. g. u mađarskom gradu Baji (tada pod vojnom i administrativnom upravom Kraljevine SHS), kao sin Mirka Tomovića. Gimnaziju je pohađao u Bačkom Petrovcu i Vrbasu, a peti razred gimnazije upisao je u Somboru školske 1934/35. godine. Ovde je završio i šesti, te deo sedmog razreda (1936/37), ali se, zbog preseljenja porodice, ispisao iz somborske gimnazije i nastavio školovanje u Beogradu, gde je i maturirao 1938. godine. Započeo je studije na Tehničkom fakultetu u Beogradu, koje je prekinuo u vreme okupacije, a diplomirao je 1946. g. na Odseku za elektro-mašinsko inženjerstvo. Tokom okupacije, kao član SKOJ-a, bio…
-
SOMBORAC – ZAČETNIK BORBE PROTIV ATMOSFERSKOG ZAGAĐENJA
TIHOMIR NOVAKOV, nuklearni fizičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je u Somboru, 16. marta 1929. godine, kao sin ovdašnjeg veterinara Miloša Novakova i Nade Novakov rođ. Tanurdžić. Četvorogodišnju osnovnu školu pohađao je u rodnom gradu, a potom je 1939. g. upisao somborsku Gimnaziju, u kojoj je i maturirao 1947. godine. Još u Gimnaziji mladi Novakov zanimao se za fiziku i pravio je rendgenske cevi i radio-aparate. Po završetku srednje škole upisao je fiziku na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu, gde je diplomirao 1952. godine, a doktorsku disertaciju „Nuklearna spektroskopija nekih izotopa u blizini Pb 208“ odbranio je 1958. godine. Postdoktorske studije iz nuklearne fizike završio je na Nobelovom institutu u Švedskoj.…
-
SOMBORSKI GIMNAZIJALAC – ZNAMENITI SRPSKI ISTORIČAR
SIMA ĆIRKOVIĆ, istoričar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je 29. januara 1929. g. u Osijeku, kao sin Mirka Ćirkovića, brodskog zapovednika, čiji je brod, zbog jake zime, tada bio usidren u Osijeku. Osnovnu školu Ćirković je pohađao u Somboru. Tokom okupacije (1941-1944) bio je đak Devete beogradske gimnazije, a gimnazijsko školovanje dovršio je u somborskoj Gimnaziji (1945-1948), gde je i maturirao. Studirao je istoriju na Filozofskom fakultetu u Beogradu, na kome je diplomirao 1952. godine. Još kao student intenzivno je učio stare i savremene jezike (poznavao ih je desetak), a njegov trud primetio je profesor Mihailo Dinić, koji je uticao na mladog Ćirkovića da započne pisanje svojih prvih radova. Posle…
-
ĐORĐE LEBOVIĆ – DRAMATURG, SCENARISTA I PISAC NAJBOLJEG ROMANA O SOMBORU
ĐORĐE LEBOVIĆ, književnik, dramaturg i scenarista, rođen je 27. juna 1928. g. u Somboru, u jevrejskoj porodici. Njegov otac bio je Pavle (zapravo Mordehaj), sin Josifa Lebovića, rođen u Apatinu 1903. godine, trgovac i pozorišni reditelj amater, koji je početkom 1943. g. poginuo na Istočnom frontu (prezime očeve porodice pisano je ranije sa oblikom Leibowitz, a poreklom je verovatno bila iz Poljske, mada se istovetno prezime javlja i među Jevrejima u Letoniji i Litvaniji). Majka Đorđa Lebovića bila je Tereza, kćer Adolfa Zajdnera (takođe Jevrejina), rođena 1906. g. u Subotici, a preminula je 1944. g. u Aušvicu. Đorđevi roditelji razveli su se još u njegovom detinjstvu, ali on je ostao…
-
SOMBORAC – NUKLEARNI FIZIČAR SVETSKOG GLASA
BOGDAN MAGLIĆ, nuklearni fizičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je u Somboru, 5. avgusta 1928. godine, kao sin uglednog somborskog advokata i predratnog poslanika Narodne skupštine Kraljevine Jugoslavije dr Cvete Maglića. Posle završene osnovne škole u rodnom gradu, Maglić je 1939/40. g. upisao somborsku Gimnaziju i u njoj je završio prva dva razreda. Okupacija 1941. g. zatekla ga je na porodičnom posedu, nedaleko od Borova u Istočnoj Slavoniji, pa je 13-godišnji Bogdan, sa majkom, bio zatvoren u ustaški logor, odakle je uspeo da se spase. Ratne godine proveo je u Beogradu, a nakon rata završio je gimnaziju u Vukovaru i upisao studije fizike na Tehničkom fakultetu u Beogradu, gde je…
-
SOMBORAC DR IVAN GUTMAN – NAJCITIRANIJI SRPSKI NAUČNIK U SVETU
IVAN GUTMAN, hemičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je 2. septembra 1947. g. u Somboru, kao sin dr Mirka Gutmana, advokata poreklom iz somborske jevrejske porodice. Po majci je potomak stare somborske bunjevačke porodice Gromilović. Osnovnu školu završio je u rodnom gradu, posle čega se 1962. g. upisao na prirodno-matematički smer somborske Gimnazije, koju je završio 1966. godine. Iste godine upisao je studije na hemijskoj grupi Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu, na kome je diplomirao 1970. godine, sa srednjom ocenom 10,0. Magistrirao je 1973. godine na Univerzitetu u Zagrebu iz oblasti teorijske organske hemije, a iste godine odbranio je i doktorsku disertaciju „Istraživanja topoloških svojstava konjugiranih ugljikovodika“ na Prirodoslovno-matematičkom fakultetu u…
-
SOMBORSKI MAESTRO – MILAN KONJOVIĆ
Milan Konjović, znameniti somborski, vojvođanski, srpski i jugoslovenski slikar, te vojvođanski i srpski akademik, rođen je 28. januara / 9. februara 1898. g. u Somboru. Bio je potomak ovdašnje stare patricijske srpske svešteničke i zemljoposedničke porodice, poreklom iz Peći (sa Metohije), koja se preko Naćvina (danas Žednik) doselila u Sombor, početkom 18. veka (kraj ulaznih vrata somborske crkve Sv. Đorđa i danas se nalazi nadgrobna ploča sveštenika Jovana Konjovića iz 1730-ih, ugrađena u crkveni zid). Potomci ove porodice predstavljali su, skoro tri naredna stoleća, duhovnu, privrednu, političku, kulturnu i intelektualnu elitu Sombora (osim ostalih, iz ove somborske porodice potiče i znameniti srpski kompozitor Petar Konjović, Milanov blizak rođak). David st.…
-
DR JOVAN JOCA LALOŠEVIĆ – UMNI SIN VOJVODINE I SRPSTVA
Dr Jovan Joca Lalošević, advokat, kulturni delatnik i srpski politički predvodnik liberalnih načela, prvi predsednik Narodne uprave Vojvodine (1918/19) i poslanik u Narodnoj skupštini Kraljevine SHS, rođen je 15/27. marta 1870. godine u Somboru, u ovdašnjoj staroj patricijskoj srpskoj porodici. Bio je jedan od najznamenitijih Somboraca u celokupnoj dugoj istoriji ovog grada. Prema zapisanom predanju, preci Laloševića doseljeni su u Sombor, u Velikoj seobi 1690. godine, sa Metohije, iz Peći, starog središta srpske patrijaršije, „sa velikim bogatstvom u zlatu i srebru“, a porodica je još dugo vodila prepisku sa rođacima koji su ostali u staroj postojbini. Rodonačelnik ove somborske porodice bio je barjaktar Stanoje Lalošević, za koga predanje tvrdi da…
