Vujadin Bane Sekulić rođen je 16. oktobra 1920. g. u dobrostojećoj somborskoj gradskoj porodici (njegov otac Živko bio je činovnik). Rastao je u Čonopljanskoj ulici i na Vencu Živojina Mišića, a još kao osnovac i kasnije gimnazijalac bavio se atletikom. Kao jedan od najboljih učenika somborske Gimnazije bio je oslobođen usmenih ispita. U Beogradu je od 1940. g. bio student tehničkih nauka i tu je, iste godine, postao član SKOJ-a. Hapšen je zbog učešća u antirežimskim demonstarcijama. Član KPJ postao je u leto 1941. godine, u vreme okupacije. Visok i mršav, smeđe kovrdžave kose, ovaj 20-togodišnji somborski mladić hitrih pokreta vratio se, nakon aprilskog sloma Kraljevine Jugoslavije, u rodni grad.…
-
-
SOMBORSKI SRBIN – PREDSEDNIK VRHOVNOG SUDA UGARSKE
Nikola Nika Mihajlović, znamenit pravnik i narodni dobrotvor, rođen je u Somboru 1811. godine, kao najstariji sin imućnog somborskog građanina Petra Mihajlovića i Marije, devojaštvom iz koviljske trgovačke porodice Jovanović (njena starija sestra Katarina bila je udata u Somboru, za Jovana Atanackovića, brata vladike Platona, a najmlađa Hristina za koviljskog graničarskog oficira Petra Kostića, sa kojim je imala sina Lazara, potonjeg čuvenog srpskog pesnika). Osnovnu školu Nika Mihajlović završio je u Somboru, a prava je studirao u Pešti. Posle završenih studija vratio se u Sombor i 1831. g. otvorio advokatsku kancelariju. Nakon što je u nastavu somborske Srpske učiteljske škole – Preparandije uveden i mađarski jezik, Nikola Mihajlović je, kao…
-
SOMBORSKI PROFESOR DIMITRIJE ISAILOVIĆ, PRVI NAŠ LEKSIKOGRAF I OSNIVAČ PRVE SRPSKE AKADEMIJE NAUKA
Dimitrije Isailović jedan je od najobrazovanijih i najumnijih Srba prve polovine XIX stoleća. Bio je profesor Srpske preparandije u Sentandreji i Somboru, a po prelasku u Kneževinu Srbiju osnivač i nastavnik Više škole u Beogradu, lični nastavnik Milana i Mihaila, sinova kneza Miloša Obrenovića, upravitelj i cenzor prve srpske državne štamparije, urednik „Novina srbskih“, načelnik za prosvetu u srpskom Ministarstvu pravosuđa i prosvete, sekretar Državnog saveta, vrhovni školski nadzornik Kneževine Srbije, jedan od osnivača i prvi potpredsednik Društva srpske slovesnosti, pisac, pesnik, prevodilac i prvi srpski leksikograf. Isailović je rođen 26. oktobra (6. novembra) 1783. godine u Dalju, u Istočnoj Slavoniji. Njegov otac Jovan bio je od 1784. do 1789.…
-
PRVI SOMBORSKI KNJIŽAR I IZDAVAČ
Prvu somborsku knjižaru-papirnicu otvorio je, početkom šezdesetih godina 19. veka, somborski Jevrejin Šamuel Šen. Nedugo zatim javlja se i prvi klasični knjižar i izdavač Milivoj Karakašević (1852-1931), koji je, početkom avgusta 1877. godine, u kući Sime Bikara, na Svetođurđevskom trgu, otvorio najstariju somborsku srpsku knjižaru „Zlatno pismo“. Glavna težnja njenog osnivača, kako beleži novinski oglas objavljen u novosadskoj „Zastavi“ od 10/22. avgusta 1877. godine, bila je rasturivanje srpskih valjanih listova i koristnih knjiga. Karakašević je rođen u Molu, u nekadašnjoj graničarskoj plemićkoj porodici, a trgovački zanat izučio je, kao mladić, u Beloj Crkvi, u Banatu, te je kasnije radio u Bečkereku, Bečeju i Novom Sadu. U Sombor je došao sedeamdesetih…
-
SOMBORAC – LENJINOV SARADNIK
Jedan od najistaknutijih Srba i Jugoslovena u vreme revolucije u Rusiji tokom 1917/18. g. bio je Somborac Lazar Vukičević. Vukičević je rođen u Somboru 1887. godine, kao sin Petra i Jelene Vukićević (sačuvana je fotografija njegovog oca u somborskoj srpskoj narodnoj nošnji, koju je njihov rođak i upravitelj somborske Preparandije Nikola Vukićević poslao na Etnografsku izložbu u Moskvi 1867). Lazar je osnovnu školu i štamparski zanat završio u Somboru i već kao mladić je pristupio radničkom pokretu, pa je od 1906. g. učestvovao u štrajkovima i na političkim zborovima radnika po Vojvodini. Bio je 1911. g. urednik lista „Sloboda“, organa Srba socijaldemokrata u tadašnjoj Ugarskoj i jedan od učesnika I…
-
HRABRA SOMBORSKA PARTIZANKA
Partizanka VERA GUCUNJA udata VREBALOV (ilegalna imena bila su joj Ljubica i Sonja), rođena je 31. januara 1917. godine u selu Popovcu (Baranja), u porodici Jovana Gucunje, učitelja rodom iz Sombora (Gucunje su stara srpska porodica poreklom iz obližnjeg sela Stanišića, koja se ranije prezivala Nedeljkov, a čija se jedna grana, polovinom 19. veka, preselila u Sombor). Vera je osnovnu školu završila u Somboru, a potom je pohađala osmogodišnju somborsku Državnu realnu gimnaziju, u kojoj je maturirala 1935. godine, a kao jedna od najboljih učenica bila je oslobođena pismenog dela ispita. Iste godine, u zvaničnom štampanom školskom izveštaju somborske Gimnazije, objavljena je njena poduža svetosavska beseda, koju je izgovorila u…
-
SOMBORSKI SVEŠTENIK KOJI JE UGOSTIO CARA
Atanasije, sin Kirila Zarića, sveštenika somborske crkve Svetog Jovana Preteče, i unuk sveštenika iste crkve Zaharija Bungurovića (o kome je sačuvano predanje da je još u tursko vreme, pre 1687. godine, preko Slavonije u Sombor doselio stanovnike iz Srbije), rođen je u Somboru 1756. godine. U rodnom gradu je završio osnovnu i Gramatikalnu školu, a kao vršnjak i blizak prijatelj Avrama Mrazovića (očevi su im, istovremeno, bili sveštenici u istoj crkvi), odmah po osnivanju Norme završio je i tromesečni učiteljski tečaj, pa ga je Mrazović postavio za pomoćnog učitelja, a kasnije, nakon rukopoloženja, i za katihetu (veroučitelja) u svojoj školi. Na tom mestu Atanasije Zarić ostaće duže od tri decenije,…
-
PRVI SOMBORSKI AVIJATIČAR
Dimitrije Mita Konjović, potomak stare i poznate somborske porodice, rodio se 1888. g. u obližnjem selu Stanišiću, gde je njegov otac Pavle službovao kao učitelj tamošnje srpske osnovne škole. Njegov stariji brat bio je znameniti srpski kompozitor Petar Konjović, a brat od strica u drugom kolenu bio mu je i poznati somborski, vojvođanski i srpski slikar Milan Konjović. Gimnaziju je pohađao u Somboru od 1899. do 1902. godine, a zatim se, kao stipendista somborske Pravoslavne crkvene opštine, školovao u Pomorskoj akademiji na Rijeci, nakon koje je, kao navigacioni oficir, odnosno navigator eskadre, a potom i flote, plovio na ratnim brodovima po Sredozemlju i okeanima. Prvi dodir sa avijacijom imao je…
-
SAMUILO SAVA MAŠIREVIĆ – PATRIJARH IZ SOMBORA
U istorijskoj senci patrijarha Georgija Brankovića, pa i vladike Platona Atanackovića, ostao je još jedan srpski crkveni velikodostojnik poreklom iz Sombora – Samuilo Sava Maširević, koji se nalazio na najvišem tronu pravoslavne crkve, kao patrijarh karlovački, od 1864. do 1870. godine. Sava Maširević, u monaštvu prozvan Samuilom, profesor vršačke Bogoslovije, arhimandrit bezdinski, vladika temišvarski, mitropolit karlovački i patrijarh srpski, rođen je oko Savindana 1803. g. u Somboru, kao potomak stare somborske srpske graničarske i svešteničke porodice, koja je doseljena u Sombor u Velikoj seobi 1690. g. sa Kosova i Metohije, iz okoline Peći. Bio je sin imućnog zemljoposednika Avrama Maširevića i unuk Jovana Maširevića, sveštenika somborske Svetođurđevske crkve (neki izvori…
-
IVAN JUGOVIĆ – SOMBORAC KOJI JE OSNOVAO VELIKU ŠKOLU U BEOGRADU I PRVI SRPSKI DIPLOMATA
Somborac Jovan Savić, poznatiji u srpskoj istoriji pod pseudonimom Ivan Jugović, među najznamenitijim je, najumnijim i najobrazovanijim Srbima s početka XIX veka. Ostavio je vidljiv trag u istoriji srpske politike i prosvete svog doba. Rođen je 1772. godine u Somboru, gde je njegov otac, somborski pravoslavni sveštenik Gavrilo Savić, službovao u Svetopretečevoj ili Maloj pravoslavnoj crkvi. Staro nasledno prezime očeve porodice bilo je Jugović, a Jovanov otac prezime Savić nosio je kao patronim po svom ocu Savi (u Somboru je 1695. g. zapisan jedan pop Sava, ali je neizvesno da li je reč o rodonačelniku ovdašnjih Savića). Osnovnu školu i Gramatikalnu školu Jovan Savić je završio u Somboru. Gimnaziju je…
