U vreme trščanih krovova i starih dimnjaka česti su, tokom 18. i 19. veka, bili požari u Somboru. U najvećem od njih, 1826. godine, izgorele su Gradska bolnica na Apatinskom putu i 82 kuće u njenom okruženju. Zbog toga su Somborci svih veroispovesti izuzetno cenili sv. Florijana Mučenika, zaštitnika od požara i patrona dimničara i vatrogasaca. Sveti Florijan (250-304) je, kao rimski vojnik, otvoreno zagovarao i širio hrišćanstvo, odbivši privilegije u zamenu za odricanje od vere, zbog čega je osuđen da bude spaljen na lomači, a kada je postavljen na lomaču tražio je od vojnika da što pre upale vatru kako bi im na plamenim jezicima pobegao na nebo. Starešinu…
-
-
ZDANJE ŽUPANIJE U SOMBORU
Još je tokom prve decenije 16. veka naselje Coborsentmihalj, preteča današnjeg Sombora, bilo neko vreme županijsko središte Bodroške županije, dok je na njenom čelu bio Martin Cobor, posednik Coborsentmihalja. Nakon povlačenja Turaka 1687. g. Sombor je pripao Bačkoj županiji, kojoj je, od kraja dvadesetih godina 18. veka, administrativno pripojena i nekadašnja Bodroška županija, mada je ovo pripajanje formalno ozvaničeno tek 1802. godine. Sednice županijske skupštine održavane su i u Somboru, kao i u drugim većim naseljima Bačke županije (u Somboru su zasebne sednice županijske skupštine održane 26. maja 1731, 8. jula 1733, 15. jula i u oktobru 1737. godine, a generalna skupština održana je ovde 28. jula 1738. godine). Tokom…
-
SPOMENIK PRESVETOM TROJSTVU U SOMBORU
Među nestalim i srušenim spomenicima Sombora nalazi se i onaj najstariji i najlepši – spomenik Presvetom Trojstvu. Nalazio se na istoimenom trgu, sa zapadne strane somborske Gradske kuće, u neposrednoj blizini crkve Presvetog Trojstva. Ovaj kameni spomenik o svom trošku podigao je 1774. g. pl. Paul Krušper od Verboa, administrator Dvorske komorske administracije za Bačku, čije se sedište, od početka pedesetih godina 18. veka, nalazilo u Somboru (predanje govori da je spomenik podignut u znak zahvalnosti što je Sombor mimoišla epidemija kuge, ali nje u to vreme na ovim prostorima nije bilo, pa je verovatnije reč samo o ktitorskom činu visokog državnog činovnika). Prema zapisu hronike somborskog franjevačkog manastira, spomenik…
-
SVETOĐURĐEVSKA CRKVA U SOMBORU
Zapis u Krušedolskom pomeniku u kome su, krajem 16. ili početkom 17. veka, među stotinak imena somborskih Srba priložnika zabeleženi monah Petronije i prezviter Miloš, potvrđuje predanje da su ovdašnji Srbi, još u vreme turske uprave, u gradu imali malu Svetođurđevsku crkvu. U svojoj zavičajnoj povesnici Nikola Vukićević je zabeležio da su za vlade turske na istočnoj strani dolnje varoši Srblji kao zanatlije i trgovci stanovali i svoju crkvu posvećenu svetome Đurđu tu imali (veduta Sombora iz 1700. g. na opisanom mestu zaista prikazuje malo crkveno zdanje). I letopis somborskog franjevačkog manastira beleži da su u tursko doba ljudi pravoslavne vere imali jednu jedinu malu crkvu bez tornja. Nova Svetođurđevska…
-
KAKO SMO PROSVETLELI – SOMBORSKE SVETILJKE
Nadzor nad osvetljenjem somborskih ulica pominje se u obavezama gradskog konzula još 1813. godine. Prvi trag o sistemskom osvetljenju središta grada potiče iz 1828. godine, kada je osam lampi postavljeno ispred Gradske kuće, a četiri godine kasnije i oko zgrade Županije (po potrebi su bili osvetljavani i vašari ili svetkovine) Polovinom 19. veka gradska uprava je zaključila da su mnogi ulični fenjeri razbijeni, pa je gradonačelnik Stevan Lalošević predložio nabavku 50 novih fenjera, koji bi bili postavljeni po važnijim ulicama i na pijaci. Prema podatku iz 1854. godine, svaki fenjer je, tokom noći, trošio oko tri decilitra ulja od repice, a svetleo je pomoću stenjka (fitilja). Godine 1858. središnje gradske…
-
SOMBORSKI SUNČANI SAT
Neposredno pored crkve Sv. Trojstva u Somboru nalazi se barokno zdanje današnjeg Župnog dvora (Plebanije), koje je podignuto između 1743. i 1749. godine, i u kome se, do 1786. godine, nalazio nekadašnji franjevački samostan. Crkva i samostan podignuti su trudom ovdašnjih franjevaca i sredstvima somborskog bunjevačkog stanovništva, tada izrazito većinskog u rimokatoličkoj populaciji grada. Nakon što su iz ovog zdanja iseljeni somborski franjevci, ono je služilo kao adminstrativno sedište Bačko-bodroške županije, sve do završetka izgradnje nove županijske zgrade u Somboru 1808. godine, posle čega je, naredbom austrijskog cara Franca I, nekadašnje zdanje franjevačkog samostana predato somborskom rimokatoličkom Župnom uredu, zajedno sa okolnim prostorom pijace „U lancima“, koji se prostirao sa…
-
OTKAKO JE TAJ ARTESKI BUNAR…
Još 1665. g. turski putopisac Evlija Čelebi beleži u Somboru svega četiri bunara sa živom vodom. Kasnije se broj javnih bunara povećao, pa ih je, 1864. godine, u gradu bilo trideset (održavali su ih i čistili posebno plaćeni radnici). Godine 1879/80. svi javni bunari su popravljeni, obnovljeni i osavremenjeni, o čemu je somborske vlasti izvestio gradski mernik. Ipak, kada je 1884. g. hemijski ispitan kvalitet vode iz 16 somborskih javnih uličnih bunara sa đermom, ustanovljeno je da je voda bila pitka i ispravna samo u dva bunara. Stoga su gradske vlasti odlučile da u središtu grada, na Svetođurđevskom trgu, sa istočne strane Gradske kuće, na mestu gde je i ranije…
