DAMARI RAVNICE,  Istorija,  Muzika,  OBZORJA PROŠLOSTI

SOMBOR NA TALASIMA RANOG RADIO-BEOGRADA

Radio Beograd je svoj eksperimentalni program počeo da emituje 1924. godine, a od 24. marta 1929. g. otpočeo je redovan program radija, čiji se studio, sve do 1941. godine, nalazio u zgradi Srpske kraljevske akademije u Knez-Mihailovoj ulici u Beogradu.

Sedište Radio-Beograda između dva svestka rata

Prvi zabeležen neposredan susret Somboraca sa Radio-Beogradom dogodio se u leto 1929. godine, svega par meseci nakon početka emitovanja redovnog programa, kada je inače vrsni gajdaš Sima Stojkov (rođeni deda poznatog somborskog slikara Save Stojkova) uživo nastupio i svirao u programu Radio-Beograda.

Gajdaš Sima Stojkov

Sombor je pre 83 godine, 7. i 8. marta 1936, imao i svoj dan na Radio Beogradu. „Somborski dan“ započeo je na talasima ovog radija u subotu uveče, 7. marta, u 21 čas, direktnim večernjim prenosom koncerta Somborskog srpskog crkvenog pevačkog društva iz Velike sale Gradske kuće.

Somborska Gradska kuća (polovinom tridesetih godina 20. veka) odakle je tekao veći deo prenosa tokom “Somborskog dana” na Radio-Beogradu 1936. god.
Somborsko srpsko crkveno pevačko društvo (1938)

Potom je, u 22:15, prenos nastavljen nastupom somborskih tamburaša Relića-Cicvarića iz kafane „Beograd“, koja se nalazila u prizemlju zdanja ovdašnje Srpske čitaonice.

Kafana “Beograd” u prizemlju Srpske čitaonice
Orkestar somborskih Relića-Cicvarića, tridesetih godina 20. veka

Sledećeg jutra, u nedelju 8. marta, na talasima Radio-Beograda direktno je u 09:30 iz Svetođurđevskog hrama u Somboru prenošena nedeljna liturgija, a nakon tog, u 11 časova, iz Velike sale Gradske kuće, prenošen je koncert zajedničkog orkestra Muzičke sekcije Somborskog srpskog crkvenog pevačkog društva i Somborskog diletantskog muzičkog zbora, tokom koga su izvođena dela Hajdna, Mocarta i Vebera.

Somborska Svetođurđevska crkva polovinom tridesetih godina 20. veka

U podne je počeo prenos koncerta somborskog Srpskog zanatlijskog pevačkog društva, a u 16 časova prenošen je „Školski čas“, u okviru koga su horska i muzička dela izvodili Muzička škola Somborskog srpskog crkvenog pevačkog društva, Mešoviti hor somborske Državne učiteljske škole i Ženski hor somborske Ženske građanske škole. Posle toga prenošen je blok narodne muzike u kojem su učestvovali Tamburaška sekcija somborske Trgovačke omladine, poznati somborski gajdaš Kosta Koca Šarčanski, harmonikaš Jovan Mijatović i solo pevač Đurica Bačić.

Poznati somborski gajdaš Kosta Koca Šarčanski

U okviru „Nacionalnog časa“, predavanje „O značaju i uticaju Sombora na kulturu Vojvodine“ održao je u 19:30 arhimandrit Stefan Ilkić. Završni prilog „Somborskog dana“ na Radio-Beogradu počeo je u 21 čas, prenosom zajedničkog koncerta somborskih pevačkih društava u Gradskoj kući, u kome su nastupili Muški hor Pevačke župe „Dr Laza Kostić“, Somborsko srpsko zanatlijsko pevačko društvo, Somborsko mađarsko zanatlijsko pevačko društvo, Somborsko srpsko ratarsko pevačko društvo, Pevačko društvo Građanske kasine i Somborsko srpsko crkveno pevačko društvo. Na programu su bila dela kompozitora Bandura, Milojevića, Pogačnika, Bajića, Žganjeca, Mokranjca i Gotovca.

Građani Sombora pozvani su, nekoliko dana ranije, putem plakata i objave u lokalnom listu „Glas naroda“, da u što većem broju prisustvuju zakazanim koncertima i priredbama.

Sombor “On the Air” 1936. god.

Konačno, još jedna veza između Sombora i Radio-Beograda nastala je početkom januara 1938. godine, kada je za direktora Radio-Beograda imenovan akademik Veljko Petrović, rođeni Somborac, znameniti srpski pesnik i pripovedač, koji je svoj rodni grad (kome je u pripovetkama dao sad već slavni pseudonim Ravangrad) i njegove stanovnike književno afirmisao i ovekovečio u bogatom i obimnom pripovedačkom opusu. Na položaju direktora beogradskog radija Veljko Petrović se nalazio sve do aprilskog sloma Kraljevine Jugoslavije 1941. godine.

Veljko Petrović kao direktor Radio-Beograda (karikatura Pjera Križanića)

Milan Stepanović

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.