TRG SVETOG TROJSTVA U SOMBORU

Nastao na mestu nekadašnjeg dvorišta kaštela i “zverinjaka” somborskog graničarskog kapetana Jovana Janka Brankovića, preko kojih je još tekao omanji krak reke Mostonge, Trg Sv. Trojstva je bio drugi veliki gradski trg u Somboru. Kasnije je bio omeđen Gradskom kućom sa istočne, crkvom Presvetog Trojstva i Župnim dvorom sa severne, Grašalkovićevom palatom i Tunerovom (Galeovom) zgradom sa zapadne, a zdanjem Gimnazije i nekadašnjom jednospratnicom porodice Pajdelhauzer (kasnije kućom dr Joce Laloševića) sa južne strane. Bio je manje prometan od susednog Svetođurđevskog trga, a dugo vremena predstavljao je samo neuređen prazan prostor ispred zapadne strane Gradske kuće, blatnjav ili prašnjav, sve do poslednje trećine 19. stoleća.

Kao što je Svetođurđevski trg bio mesto za duhovna, politička i društvena okupljanja somborskih Srba, na Trgu Sv. Trojstva, oko istoimenog baroknog kamenog spomenika podignutog 1774. godine, okupljali su se somborski građani rimokatoličke veroispovesti (Bunjevci, Mađari i Nemci). Ovde su, povremeno, u svečanim prilikama, postrojavani i defilovali i vojnici somborskog garnizona, a u vreme održavanja velikih gradskih vašara na njemu bi se nalazile i daščane pijačne tezge.

Tokom 1874. g. veka Trg je bio popločan sitnom kaldrmom (mohačkim kamenom) i donekle izdignut u poređenju sa okolnim prostorom, a početkom 20. veka na Trgu je, oko spomenika Sv. Trojstva, posađeno i nekoliko stabala. Prema podatku iz 1902. godine, površina Trga Sv. Trojstva iznosila je 6.519,8 kv. metra, od čega je 304 kv. metra bilo popločano kurpnom, a 6,215,8 kv. metara sitnom kockom, odnosno lomljenim kamenom. Godine 1938. uređen je i Trg Sv. Trojstva, na sličan način kao i Svetođurđevski trg (na betonsku ploču stavljen je kamen i postavljeni su ivičnjaci).

Posle Drugog svetskog rata uklonjen je stari barokni spomenik Presvetom Trojstvu (1. maja 1947), a početkom pedesetih godina 20. veka Trg je bio pretvoren u mali park, sa niskim drvećem (ukrasnim bagremima), klupama, travnjacima, ukrasnim biljem, stazama i neprikladnom modernističkom fontanom, koja veći deo svog postojanja nije radila (slikar Milan Konjović za nju u jednom članku navodi da je ova fontana bila pseudovodoskok koji nikada nije radio, te je postala pljuvaonica i smetilište).

Posle desetak godina rasprava i planova o uređenju Trga, kao i početnih zemljanih radova (1969), tokom 1971/72. g. stabla na trgu su posečena, fontana je uklonjena, a prostor trga je popločan krupnim kamenim kockama, pa su ga Somborci ubrzo, u žargonu, prozvali „Ćelavi trg“.

Ime trga je, nakon dva veka, promenjeno u Trg 7. jula (istina, i polovinom 19. veka, odnosno 1854. godine, ime trga je bilo promenjeno u Sofijin trg, ali je, ubrzo, trgu opet bio vraćen stari naziv), pa u Trg bratstva i jedinstva, a početkom devedesetih godina prošlog veka vraćen mu je nekadašnji naziv – Trg Sv. Trojstva.

Od tog vremena na Trgu se održavaju sve važnije gradske kulturne, zabavne, političke i druge manifestacije. Krajem devedesetih godina 20. veka na sva četiri ugla posađene su mladice bođoša i ukrasno bilje, sa nekoliko drvenih sedišta na kamenom postolju, što je, donekle, oplemenilo izgled Trga.

 Milan Stepanović