Istorija,  OBZORJA PROŠLOSTI,  SLAVNI SINOVI RAVNICE,  Znamenite ličnosti

SOMBORAC KOJI JE RAZVIO MAĐARSKU ŽELEZNICU (ADALBERT BELA AMBROZOVIĆ)

Jedan od najistaknutijih Somboraca u drugoj polovini 19. veka bio je Adalbert Bela Ambrozović. Bio je sin somborskog plemića, senatora, poslanika Ugarskog sabora, advokata i spisatelja Ivana Ambrozovića i njegove supruge Marije rođ. Popović, a rođen je u Somboru 1835. godine. Osnovnu školu završio je u rodnom gradu, a srednje škole pohađao je u Baji, Kaloči i Budimu. Studirao je u Pešti, Beču i Karlsrueu. Još kao student pomagao je u projektovanju i dizajniranju železničkog mosta kod Strazbura.

Zapis iz protokola krštenih crkve Presvetog Trojstva u Somboru o krptenju Bele Ambrozovića

Od jeseni 1857. g. bio je zaposlen u železničkom odboru u Štajerkoj, odakle je kasnije premešten u sedište Južne železnice u Nađkanjiži, a od 1864. g. bio je zaposlen kao inženjer u Budimu. Godine 1867. stupio je u državnu službu i imenovan je za železničkog inspektora u ugarskom Ministarstvu za saobraćaj, gde je ubrzo postao nadzornik javnih radova i saobraćaja. Godine 1871. postao je savetnik i šef inspekcije ugarskih železnica, koje su baš u to doba doživljavale svoju ekspanziju u do tada nerazvijenom železničkom saobraćaju Ugarske. Na ovom položaju vidan je njegov udeo u izgradnji mađarske železnice i njenom uključivanju u međunarodni železnički saobraćaj. Isticao se kao odličan tehnički i ekonomski stručnjak, naročito u oblasti ekonomske eksploatacije, železničkih tarifa u okvirima međunarodne eksploatacije i izgradnji železničke mreže za potrebe mađarske privrede. O tome je objavio više elaborata i zapaženih studija (na nemačkom, francuskom. italijanskom, engleskom i mađarskom jeziku), kao i konkretnih projekata mađarske železničke mreže.

Železnica u Ugarskoj osamdesetih godina 19. veka
Železnička stanica u Ugarskoj krajem 19. veka
Somborska železnička stanica 1904. god.
Železnička kompa kod Bogojeva početkom 20. veka
Železnički most u Novom Sadu početkom 20. veka

Bela Ambrozović bio je i član Upravnog odbora Udruženja inženjera i arhitekata Ugarske (1867), između 1872. i 1878. g. bio je sekretar,  a od 1885. do 1888. g. i potpredsednik ovog Udruženja. Godine 1885, na Prvom međunarodnom železničkom kongresu održanom u Briselu, Ambrozović je član kongresa i stalnog komiteta Sekcije ugarske vlade. Na kongresu je držao predavanja o razvoju železnice. Povremeno je pisao i poeziju.

Bela Ambrozović
Jedna od knjiga Bele Ambrozovića

Proputovao je Nemačku, Francusku, Italiju, Englesku, Belgiju i Švajcarsku, a 1863. g. posetio je i SAD, gde je upoznao Gizelu Meslenji, čija je majka bila Žužana Košut, rođena sestra Lajoša Košuta, predvodnika Mađarske revolucije 1848/49. godine. Sa njom se Ambrozović i venčao, a deceniju nakon njene smrti (1865) Ambrozović se 1876. g. oženio Gizelinom rođenom sestrom Ilonom. U Somboru je, u ataru prigradskog salaškog naselja Bukovac, imao svoj veliki salaš.

Somborski salaš Bele Ambrozovića

Mada je preminuo u Budimpešti 1905. godine, Bela Ambrozović je sahranjen u rodnom Somboru. Njegov sin Dezider radio je početkom 20. veka kao sekretar mađarskog Zemaljskog umetničkog udruženja, a njegov drugi sin Ljudevit (Lajoš) bio je 1906. g. župan grada Baje.

M. S. 

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.