Bliži se dva veka kako je objavljen prvi opširan i stručni članak o srpskoj srednjovekovnoj numizmatici, u vreme kada je ova pomoćna istorijska nauka bila tek u povoju. Članak je napisao mlad pravnik i rođeni Somborac Miloš Svetić – Jovan Hadžić (1799-1869), jedan od osnivača i prvi predsednik tek osnovane Matice srpske. Objavio ga je 1826. godine, u petom broju časopisa Serbske letopisi (Сербске лѣтописи), koji će kasnije nositi naziv Letopis Matice srpske. Vredno je napomenuti da je prvi članak o srpskoj numizmatici objavljen deset godina pre osnivanja britanskog Kraljevskog numizmatičkog društva (The Royal Numismatic Society) u Londonu i pokretanja njihovog časopisa Numizmatički žurnal (The Numismatic Journal).
Jovan Hadžić (potpisan kao M. Svetić) članak o srpskoj numizmatici naslovio je Stari novci srpskih vladara (Стари Новцьі Србски владѣтеля), a objavljen je od 191. do 196. strane časopisa. Mada je tekstualni prilog štampan samo u petom broju časopisa, ilustracije srednjovekovnog srpskog novca, o kome je u prilogu bila reč, objavljene su u uvodnom delu četvrtog, petog i šestog broja.
U uvodu priloga Hadžić (Svetić) piše kako bi bilo izlišno brojnim rečima dokazivati i predstavljati važnost i korist koja iz poznavanja starog novca proističe, navodeći da je numizmatika stub i potpora istorijskoj istini. Hadžić navodi i da obrazovan peštanski Srbin Nikolaj Janković, zemljoposednik i član županijske skupštine, osim drugih istorijskih dragocenosti, ima i lepu zbirku novca srpskih vladara (time bi ovaj peštanski Srbin bio i prvi naš poznati numizmatičar), te da je omogućio da ona bude pregledana od strane članova Matice srpske. Hadžić je potom u članku razjasnio i dopunio, sa znanjem o srpskoj prošlosti koje je bilo prikladno tom vremenu, primerke srednjovekovnog srpskog novca koji su, svojevremeno, uz nepotpuno ili netačano objašnjenje, predstavljeni u knjizi Johana Fridriha Joahima Novootvoreni kabinet novčića (Das neu eröfnete Münzcabinet), objavljenoj u Nirnbergu 1761. godine, povodom otvaranja numizmatičkog kabineta, odnosno zbirke u Požunu (Bratislavi). O srpskom novcu bilo je reči na stranama 227 i 230. Prema Hadžićevom navodu kratak opis jednog od srpskih novčića iz ove zbirke predstavljen je pet godina ranije u Davidovićevom almanahu Zabavnik za 1821. godinu. Nakon opširnog objašnjenja svake predstavljene kovanice, Hadžić navodi i da se ovaj novac čuva u Carsko-kraljevskom kabinetu drevnosti.
Do pojave novog priloga o srpskoj numizmatici trebalo je čekati skoro četvrt stoleća. Tek 1850. godine, u trećem broju Glasnika Društva srpske slovesnosti, Jan Šafarik piše prilog Opisanije sviju dosad poznatih srpskih novaca.
Milan Stepanović
