MILAN KOSTIĆ, teolog i sveštenik, pedagog, školski nadzornik, srpski pisac i prevodilac, rođen je 28. januara / 9. februara 1840. g. u Sivcu, u porodici tamošnjeg sveštenika Jovana Kostića. Nemačku osnovnu školu završio je u Petrovaradinu, a gimnaziju je pohađao od 1851. do 1859. g. u Vrbasu, Sremskim Karlovcima i Budimu, posle čega je, između 1859. i 1863. godine, završio i Bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Dve godine je u Pešti studirao prava (1865-1867), a naredne dve godine (1867-1869) pohađao je znamenitu Duhovnu akademiju u Kijevu, u kojoj je stekao zvanje magistra bogoslovskih nauka. Osim maternjeg srpskog, odlično je govorio nemački, francuski, ruski i mađarski jezik, a poznavao je crkvenoslovenski, grčki i latinski.
Kada je u jesen 1869. godine, uz izdašnu pomoć ruske carske vlade, osnovana Bogoslovija na Cetinju, crnogorski knez Nikola Petrović je, na predlog prote Mihaila Rajevskog iz ruskog poslanstva u Beču, na mesto glavnog školskog nadzornika i rektora Bogoslovije postavio Milana Kostića (prota Rajevski je Kostiću predložio da pozove somborskog pedagoga i nastavnika Nikolu Vukićevića, da mu pomogne u pripremama za otvaranje Bogoslovije i na izradi ustrojstva školskog sistema u Crnoj Gori, čemu se Vukićević rado odazvao). U Crnoj Gori Kostić se zadržao do 1872. godine, a tokom tri godine boravka na Cetinju utemeljio je sistem savremenog školstva u ovoj kneževini (zbog zasluga za crnogorsku prosvetu knez Nikola odlikovao ga je 1871. g. Ordenom Danila III stepena).
Po povratku u Vojvodinu, Kostić je, od jeseni 1872. godine, kako je već rečeno, predavao latinski, srpski i nemački jezik u tek pokrenutoj somborskoj Državnoj gimnaziji, a istovremeno je držao i seriju predavanja o svilarstvu, kojim se zanimao još u Crnoj Gori. Godine 1874. Kostić je u Sentandreji rukopoložen za sveštenika, a odmah potom izabran je i za okružnog protonamesnika u Starom Bečeju. Još kao mladić bio je u Pešti član srpske đačke družine „Preodnica“, a potom i Ujedinjene omladine srpske. Kasnije je bio član Konzistorije Eparhije bačke i eparhijskog Školskog odbora, te član patronata Srpske gimnazije u Novom Sadu.
Spisateljski rad Milana Kostića odvijao se mahom kroz saradnju sa brojnim srpskim časopisima, ali je objavio i nekoliko knjiga. Još 1869. g. u Kijevu je objavljena njegova magistarska disertacija na tamošnjoj Duhovnoj akademiji „Pravoslavnaя serbskaя cerkovь vъ Avstrii, so vremeni pereseleniя serbovъ vъ Avstriю pri patriarhѣ Arseniѣ III Čarnoevičѣ, vъ 1690 godu, do konca XVIII stolыtiя“ („Pravoslavna srpska crkva u Austriji, od vremena doseljavanja Srba u Austriju pod patrijarhom Arsenijom III Čarnojevićem 1690. godine, do kraja XVIII veka“). Potom je 1874. g. štampan i „Govor Milana Kostića pri proizveđenju svom za Protu Staro-Bečejskog (u Bečeju 8.[20] oktobra 1874)“, a dve godine kasnije Kostić je objavio i svoje najpoznatije delo „Škole u Crnoj Gori od najstarijih vremena do današnjega doba“ (Pančevo, 1876), koje je Srpsko učeno društvo nagradilo sa 30 dukata (prihod od knjige pisac je namenio hercegovačko-bosanskoj siročadi). Godinama je pisao književne, pedagoške, teološke i putopisne priloge za časopise Školski list, Pedagogijum, Danica, Javor, Srpska zora, Rodoljub i Starmali. Prevodio je i dela strane književnosti, osim ostalog i Šekspirovu „Ukroćenu goropad“, koju je preveo sa nemačkog i koja je 1874. godine, u adaptaciji Antonija Hadžića, premijerno izvedena u novosadskom Srpskom narodnom pozorištu, a nešto kasnije (tokom 1880-ih) ovaj Kostićev prevod objavljen je i kao knjiga u izdanju Braće Jovanović u Pančevu.
Milan Kostić preminuo je od tuberkuloze u 41. godini života, u Starom Bečeju, 22. jula / 3. avgusta 1880. godine.
Milan Stepanović
[Prilog predstavlja tekst autora iz njegove monografije “150 godina Gimnazije u Somboru]
