Običaji,  RAVNIČARSKI DIVANI,  Tradicija

ĆOŠE – MESTO SASTAJANJA I DIVANA

Ulični ćoškovi u starom Somboru tradicionalno su bili mesta sastajanja, razgovora, ali i snabdevanja ili odlaska u „bircuz“. Svaka ulica imala je svoje „ćoše“, a na ćošku su, najčešće, bile gostionice ili dućani, a skoro svaki javni arteski bunar (osim onog prvog) nalazio se upravo na ćošku svoje ulice. I većina somborskih kamenih pravoslavnih i katoličkih krstova bila je podignuta po uglovima ulica.

Šiškovićevo ćoše na uglu Sonćanskog puta i Šeširdžijske ulice (današnje Ilije Birčanina)
Vujićevo ćoše (na mestu kasnijeg Doma JNA)

U Somboru je, možda i najpoznatije, bilo Jerasovo ćoše, koje se nalazilo kraj kuće imućne trgovačke porodice Jerasović, na uglu nekadašnjeg Solarskog sokaka, a današnje Čitaoničke ulice, Glavne ulice i Trga Sv. Đorđa, preko puta zdanja Srpske čitaonice. Bilo je to mesto tradicionalnog okupljanja somborskih šetača, koji bi ovde malo zastali i „prodivanili“ nakon pazara u pijačnim danima, između velike pivnice u prizemlju Srpske čitaonice i Jerasovićeve trgovine. Ispred nekadašnjeg Jerasovog ćošeta, šezdesetih godina 20. veka nalazilo se popularno i poznato somborsko “Majmunsko ostrvo”, na kome su se okupljalo ovdašnje pleme mladih kibicera. Oni su odatle posmatrali prolaznike na korzou (Glavnoj ulici) i šacovali mlade dame u šetnji, uz često duhovita, pa i bezobrazna dobacivanja.

Jerasovo ćoše početkom 20. veka
Tzv. Majmunsko ostrvo (uokvireno) na mestu nekadašnjeg jerasovog čošeta, šezdesetih godina 20. veka

Bilo je poznato i Vujićevo ćoše na uglu Bajskog sokaka (Vojvođanske ulice) i Venca, gde se dugo nalazila apoteka „Kod zmije“, a na uglu Sonćanskog puta bilo je Šiškovićevo ćoše, sa radnjom i arteskim bunarom. U somborskom Prnjavoru (severoistočnom sirotinjskom delu grada) postojao je dugo Šprkin ćošak, nazvan po radnji koju je, nakon povratka iz Amerike, ovde otvorio Joca Stanković Šprka (propao je zbog davanja robe na veresiju okolnoj sirotinji). Šprkin ćošak bio je poznat po srpskom „kolu“ koje je ovde mladež Prnjavora igrala nedeljom popodne, a posebno po gromoglasnoj pucnjavi iz prangija za Božić i Uskrs (tim „topovima“ sa Šprkinog ćoška nije smela da priđe ni gradska policija, koja je, inače, nerado zalazila u ovaj deo grada).

Šprkin ćošak u Prnjavoru (Sava Stojkov, špahla, 1964)

Milan Stepanović

 

 

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.