Dok je ponosni montanjar herojski guslao, Šumadinac je već dozivao goru da mu pričuva ovce dok on siđe dole do devojke, a naš čulni prečanluk i severna ravnica su lumpovali. Dabome, lumpovalo se najviše uz bećarac. Bećarac već dva veka predstavlja jednu od prepoznatljivih odlika Vojvodine i jednako se pevao među ovdašnjim srpskim, bunjevačkim i šokačkim življem, kako po Bačkoj, tako i po Sremu ili Banatu, ali i po susednoj Slavoniji. Dugo se za bećarac nije marilo, pa ni Vuk Karadžić u svom sakupljačkom radu nije obratio pažnju na njega, te bećerac nije bio priznat kao narodna baština, mada je bio i ostao lepa i izvorna naša pesma i nezamenjiva…
-
-
NAJLEPŠA BUNJEVAČKA “PISMA”
Ni jedan narod u Bačkoj nema toliki broj prepoznatljivih i lepih svojih pesama, kao što ih imaju bački Bunjevci. Ali, istovremeno, ni jedan narod u Bačkoj nije toliko bio izložen pokušajima asimilacije kao što su to, već duže od dva stoleća, Bunjevci. U zvaničnim dokumentima ovi potomci doseljenika iz zapadne Hercegovine, jugozapadne Bosne, severne Dalmacije i Like, katoličke vere i ikavsko-štokavskog narečja i dijalekta, koji su pristigli u Bačku u nekoliko migracionih talasa, od početka do kraja 17. stoleća, nazivani su Dalmatima, Ilirima i katoličkim Racima. Ipak, u svojoj internoj tradicionalnoj komunikaciji ovi ljudi su uvek sebe nazivali Bunjevcima. Taj patrijarhalan, fizički naočit, vredan, čestit, ponosan, veseo, ali dostojanstven i…
-
U TOM SOMBORU – PESMA KOJU JE NAPISAO ZIDAR
U Somboru je 1. februara 1877. g. rođen Blaško Marković (sin Leopolda Markovića i Magdalene Kulić). Nakon završene osnovne škole, izučio je u rodnom gradu zidarski zanat. Osim što je bio dobar zidar, Blaško Marković je bio i odličan prim-tamburaš u jednom od nekoliko ovdašnjih tamburaških orkestara. I sam sklon komponovanju i pisanju pesama, Marković je, verovatno oko 1913. godine, napisao muziku i tekst nadaleko poznate pesme „U tom Somboru“, koja će dugo nadživeti svog autora. U svoje četiri strofe ova pesma ima notu i hvale i šale na sopstveni račun, a pominje neke od prepoznatljivih simbola Sombora tog vremena – tek izbušen arteski bunar zahvaljujući kome Somborke, konačno, imaju…
-
SOMBORSKI GAJDAŠI
Vekovima su, uz frule, gajde bile osnovni muzički instrument među bačkim Srbima i Bunjevcima (Ala ječi ova kuća naša / od frulaša i starih gajdaša), a još dugo ni pojava tambura i tamburaških bandi, u prvoj polovini 19. veka, nije mogla da im naudi i da ih istisne iz gostionica i sa ličnih i opštih svetkovina svih vrsta (gajde su bile paorska i ratarska svirala, a tambure purgreski – građanski instument). Uz gajde se rađalo, svatovalo, svečarilo, bećarilo, lumpovalo, kretalo u rat i ratovalo, odlazilo na birališta, pa i sahranjivalo. Načinjene od belih jarećih mešina svirale su gajde svatovce, bećarce, poskočice, kola, šarance, lese i ketuše, po bircuzima, mehanama i…
-
TAMBURE ZA CARSKE UŠI
Tradicija vojvođanske tamburaške muzike i danas se najčešće vezuje za Sombor i Suboticu. Dok su im preci pevali uz gusle i gajde, Somborci i Subotičani su, već od prve polovine 19. veka, sve više svoja veselja i bećarenja vezivali za tamburaše. Njihovi tamburaši su svirali i daleko izvan svojih gradova, odlazeći sve do Pešte, Beča ili Pariza, pa čak i preko okeana, u Ameriku (znameniti srpski spisatelj Jaša Ignjatović beleži u svojim sećanjima kako su prvi tamburaši, koje je čuo u svom detinjstvu, tridesetih godina 19. veka u Sentandreji, bili iz Subotice). No, ovde ćemo ipak nešto više pričati o somborskim tamburašima. Najstariji podaci o tamburašima u Somboru zapisani su…
