TRADICIJA VINOGRADARSTVA U RIĐICI

Riđica je najsevernije selo na teritoriji grada Sombora, koje se nalazi uz samu granicu Srbije i Mađarske. Nekada je ovo selo bilo okruženo velikim barama ili manjim jezerima, a peskovito i valovito zemljište pogodovalo je od davnina vinogradarstvu, te je Riđica predstavljala selo sa najvećim površinama vinograda u okolini Sombora. Tradicija gajenja vinove loze u Riđici stara je već nekoliko vekova. Stanovnici Riđice, koja je sa današnjim imenom najranije pomenuta u turskim katastarskim defterima iz 1578. i 1591. godine, bavili su se vinogradarstvom još u 16. i 17. veku.

Prvi tačniji arhivski podaci o gajenju vinove loze u Riđici potiču iz 1699. godine, kada je, na sumarnom popisu naselja Bačke županije, ovo selo zabeleženo sa 39 domaćinstava, koja su, osim ostalog, obrađivala i 12 „motika“ vinograda (motike je stara mera za veličinu vinograda od 94 kvadratna hvata).

Među viđenijim riđičkim vinogradarima bila su 1765. g. i tri ovdašnja pravoslavna sveštenika, pa su sveštenici Mihailo Stepanović i Marko Preradović iz svojih vinograda godišnje dobijali po 15 urni vina (urna vina iznosila je 24 litra), a sveštenik Vasilije Vlajković dobijao je 12 urni.

Godine 1783. u komorskom selu Riđici, od 139 seoskih domaćinstava, 82 su posedovala vinograde u seoskom ataru, koji su se prostirali na 108 požunskih jutara (jedno požunsko jutro iznosilo je 1.100 kvadratnih hvati). Mapa iz iste godine pokazuje da su se velike površine vinograda nalazile u neposrednom okruženju Riđice, severno i južno od sela. Zapis iz 1790. g. kaže da riđički vinogradi daju dovoljno roda, ali da Riđičani vino ne prodaju, nego ga koriste isključivo za svoje potrebe.

Katastarska mapa vlastelinskog poseda Riđice iz 1805. godine saopštava podatak da stanovnici sela vinograde imaju na površini od 235,5 požunskih jutara. U sklopu ličnih poseda vlastelina Emerika Kovača (iznosili su 2.914 požunskih jutara), nalazilo se još dodatnih 200 jutara vinograda. Od grožđa u riđičkim vinogradima vlastelinske porodice Kovač spravljani su, krajem 19. i početkom 20. veka, italijanski rizling i mošt od bele dinke, kao i delikatesna vina kapela i muškat.

U Riđici se, nakon kolonizacije (1945/46), vinogradarstvo još intenzivnije razvija, čemu je, osim pogodnog peskovitog zemljišta, pomogla i činjenica da su mnogi kolonisti, mada bez značajnijeg iskustva u obradi zemlje (oranica), došli u Riđicu kao već iskusni vinogradari, te su na ovom polju vrlo brzo pretekli starosedeoce sela. U dobrim godinama, sa dovoljno sunca i kiše, rod vinograda bio je zadovoljavajućeg kvaliteta. Godine 1957. u Riđici je bilo 360 katastarskih jutara vinograda, većinom u posedu individualnih proizvođača (riđička Zemljoradnička zadruga imala je tada ogledan vinograd veličine 18 jutara, a skoro svako seosko domaćinstvo imalo je manju ili veću površinu vinograda bilo na okućnici, bilo u ataru sela).

Krajem 20. veka (1995) vinogradi riđičkog atara u privatnom sektoru zauzimali su površinu od 138 hektara, a u društvenom posedu od svega sedam hektara. U ataru Riđice tada je pod vinogradima bilo svega 2,55% od ukupne površine seoskog atara.

Početkom ovog stoleća razvijeni su novi oblici proizvodnje u vinogradarstvu. Riđica je, novom podelom vinogradskih rejona, dobila svoje vinogorje i tako stekla uslove za proizvodnju vrhunskih vina sa geografskim poreklom. Pokrenuto je više vinarija, od kojih većina danas predstavlja uspešne proizvođače odličnih vina, sa savremenim pratećim objektima – to su vinarije i vinski podrumi „Dragić“, „Vrt“ (sa većim brojem nagrada za kvalitet vina), „Zaba“, „Milanko“, „Šveljo“ i „Bezbradica“.

M. S.