Arsenije Stojković, znamneiti srpski vladika druge polovine 19. stoleća, rođen je 1804. g. u Mokrinu, kao sin mokrinskog učitelja i đakona Trifuna Stojkovića. U Mokrinu je učio osnovnu školu, koju je završio u naselju Barice (Sentivan) kraj Vršca, gde je njegov otac postao paroh. Nakon završene petogodišnje gimnazije u Segedinu, pohađao je Srpsku učiteljsku školu u Somboru (1821-1823) i Bogosloviju u Vršcu (1823-1825), kao njen najbolji đak. Sa izuzetnim uspehom u Pešti je pohađao filozofiju (1826-1827) i pravo (1828-1829).
Godine 1830. zamonašio se, zadržavši svoje kršteno ime, u fruškogorskom manastiru Rakovcu, nakon čega je postavljen za konzistorijalnog beležnika Arhidijeceze sremsko-karlovačke i pridvornog đakona mitropolita Stefana Stratimirovića (1830-1835). U čin protođakona proizveden je 1831, u čin arhiđakona 1833, jeromonah je postao 1835, a protosinđel 1836. godine. Za arhimandrita manastira Rakovca imenovan je 1839. godine, a 1845. g. postao je arhimandrit manastira Grgetega. Od 1830. do 1842. g. bio je i profesor u karlovačkoj Bogosloviji, u kojoj je predavao crkvenu istoriju i tumačenje jevanđelja. Između 1843. i 1851. g. obavljao je i dužnost mandatora i administratora Bačke eparhije (sve to vreme vladičanski presto ove eparhije, po smrti vladike Georgija Hranislava, bio je upražnjen).
U novembru 1852. godine, neko vreme nakon što je vladika budimski Platon Atanacković konačno priznat od strane patrijarha Josifa Rajačića za vladiku bačkog, Arsenije Stojković je izabran za vladiku budimskog, i na tom položaju ostaće skoro četiri decenije. U vladičanski čin rukopoložio ga je svečano patrijarh Josif Rajačić u karlovačkoj Sabornoj crkvi, krajem aprila 1853. godine. Između 1851. i 1861. g. Arsenije Stojković je, prvo kao arhimandrit, a zatim kao episkop, bio član Patronata karlovačke Gimnazije (vrhovni patron tada je bio patrijarh Rajačić, a kao administrator Mitropolije, na položaju vrhovnog patrona nalazio se 1871/72. g. i Arsenije Stojković).
Nakon smrti patrijarha Samuila Maširevića 1870. godine, Stojković je izabran za administratora Karlovačke mitropolije (položaj koji je, obično, prethodio činu mitropolita karlovačkog i patrijarha srpskog), ali je 1872. g. morao da odstupi sa tog položaja pod pritiskom državnih vlasti. Nepoverenju u Stojkovića doprinela je njegova navodna politička bliskost (mada je pre bila reč o njegovoj političkoj korektnosti i umerenosti) sa Miletićevim narodnjacima na narodno-crkvenom saboru 1871. godine, kao i incident koji se dogodio kada je 1872. g. carski komesar feldmaršal-lajtnant Molinari dolazio na zasedanje novog crkveno-narodnog sabora, u avgustu 1872. godine, te je, nakon dolaska u Petrovaradin, po carevom uputstvu, zatražio od Stojkovića da ga svi poslanici dočekaju na petrovaradinskom putu i da mu načine svečan špalir do njegova stana u Karlovcima, što Stojković nije želeo da potvrdi bez saglasnosti svih poslanika, koji su, jednoglasno, odbili ovaj ponižavajući način dočeka. Odbijanje je shvaćeno kao uvreda za cara, pa je sabor raspušten pre otvaranja, a novi administrator postao je, za carski režim nešto prihvatljiviji, Nikanor Grujić.
Ipak, na sledećem narodno-crkvenom saboru, krajem juna 1874. godine, Arsenije Stojković je jednoglasno, uz oduševljenje naroda, bio izabran za mitropolita karlovačkog i patrijarha srpskog. Na predlog ugarske vlade, Stojkovićev izbor za patrijarha car Franja Josif odbio je da potvrdi, pa je na ponovljenom saborskom glasanju za patrijarha izabran Prokopije Ivačković. Nakon ostavke patrijarha Prokopija (krajem 1879. g.), u novembru 1881. g. sazvan je izborni Sabor, na kome je Arsenije Stojković (sa 53 glasa, prema 12 glasova za Germana Anđelića) ponovo bio izabran za patrijarha. Car ni ovaj put nije želeo da potvrdi Stojkovićev izbor (mesec dana kasnije, na ponovljenom glasanju, za patrijarha je izabran vladika gornjokarlovački Teofan Živković, ali ni taj izbor car nije prihvatio, pa je za patrijarha imenovao Germana Anđelića).
U svojim uspomenama književnik i istoričar Teodor Stefanović Vilovski piše da, kada bi vladika Arsenije Stojković uzimao reč na saborima, tada bi obično u sabornici nastala nema tišina, jer je svako sa zadovoljstvom slušao besedu uvažene i omiljene starine, koji umede izazvati opšte interesovanje svojim smišljenim govorom, svojim krupnim glasom i svojim dostojanstvenim ponašanjem. Naročito je, nastavlja Vilovski, osvajao sve nas svojom vazdan jednakom ljubaznošću, koja nije nikada prelazila u krajnost, nego je uvek odgovarala njegovu visokom činu i njegovoj impozantnoj ličnosti. Pa opet, pored njegove dostojanstvenosti, umeo je biti pitom i smiren, onako otprilike kao što sebi zamišljamo crkvene svetitelje. Za njega se govorilo u krugu njegovih potčinjenih da je bio vrlo strog, ali da se nije umeo ljutiti. Njegovi su se sveštenici i ostali mlađi više bojali njegova blaga ukora nego ma kakve inače osetne kazne. Njegove su najveće vrline bile: što je umeo sobom da vlada, što se nije nikada upuštao u kaluđerske intrige i što nije isticao svoju ambiciju… Odgajan u duhu Stratimirovićeve škole, koja je pre svega tražila od sveštenika da se bezuvetno pokorava crkvenoj disciplini, a sem toga, već po prirodi svojoj, sklon životu i običajima stroge askeze, on je bio u istini dostojan predstavnik kaluđerstva kakvo bi trebalo da je. Otuda je poticao i njegov stoicizam u trenucima najvećih duševnih potresa.
Tih i staložen, ali čvrstih uverenja i načela, i mnogo puta iskazanog ličnog poštenja, vladika Arsenije je bio omiljen među svojom pastvom i među narodom, a iskreno su ga poštovale i sve struje srpskih prečanskih političara (Bejaše lepo gledati kako svi poslanici ustaju na noge kad bi episkop Arsenije ulazio u sabornicu. To bejaše počast koja je ukazivana samo patrijarhu, piše Vilovski). Mada odan monaškom životu, Arsenije Stojković je bio prosvećen čovek, liberalnih političkih načela (zalagao se da svetovni političari učestvuju u crkvenim poslovima i u upravljanju narodno-crkvenom imovinom i školama). U Budimu je bio i blizak prijatelj sa liberalnim mađarskim ministrom prosvete i političarem koji se zalagao za manjinska prava u višenacionalnoj Monarhiji, književnikom i baronom Jožefom Etvešom.
Kao budimski vladika, Arsenije Stojković je svoju eparhiju, malu brojem vernika i sveštenika, ali veliku brojem starih srpskih crkava, vrlo brzo obnovio i unapredio. Popravio je i oronulu vladičansku rezidenciju u Sentandreji, a zaparložene crkvene vinograde pretvorio je u uzorne, pa je svoje goste služio najboljim vinima iz vladičanskih podruma. Posećivali su ga često najviđeniji Srbi tog doba, ali i uglednici mađarskog političkog i kulturnog života. Prilikom pedesetogodišnjice od zamonašenja, vladika Arsenije je 1880. g. izabran za počasnog građanina Sentandreje, čije je nepodeljeno poštovanje uživao, bez obzira na naciju i veru.
Od građanstva i opštine sentandrejske vladika je tad dobio velik srebrn lovorov venac, koji se čuva u njegovoj bogatoj biblioteci (Vilovski svedoči da je Stojković bio čovek neobično prosvećen, koji se rado zanimaše naučnom lektirom i čija je knjižnica u Sentandreji bila prepuna najraznovrsnijih i najmodernijih naučnih dela, a dugogodišnji sekretar budimskog episkopa Stevan Čampraga, piše kako ga je vladika, kasnije patrijarh, Lukijan Bogdanović zadužio da uredi Stojkovićevu biblioteku i da je smesti u jednu prostranu sobu novog episkopskog dvora, pa su tom prilikom za nju kupljeni zastakljeni ormari duž svih zidova te sobe; Stojkovićeva biblioteka broji blizu tri hiljade knjiga, od kojih su najbrojnije one na nemačkom, latinskom, srpskom, ruskom i grčkom jeziku, a u njoj se nalaze i takve srpske bibliofilske dragocenosti kao što su „Oktoih petoglasnik“ Božidara Vukovića, štampan u Veneciji 1537. godine, te „Molitvenik – Trebnik“ Jerolima Zagurovića, objavljen u Veneciji 1570. godine).
Godine 1853. Arsenije Stojković je postao član Matice srpske, a od 30. januara 1873. g. izabran je i za počasnog člana Srpskog učenog društva.
Vladika Arsenije umro je u 88. godini, 29. marta (10. aprila) 1892. godine, u Sentandreji i sahranjen je u sentandrejskoj sabornoj crkvi.
Milan Stepanović
