Nakon proglašenja za slobodan i kraljevski grad 1749. godine, Sombor je, Privilegijalnim pismom (Elibertacionom poveljom) carice i kraljice Marije Terezije, dobio u posed teritoriju grada i 11 okolnih pustara, na kojima će nići prigradska salaška naselja, karakteristična samo za ovaj grad. Svega nekoliko meseci kasnije, kamenima-međašima razgraničeni su gradski posedi od županijsko-komorskih, mada je kasnije došlo do svojevoljne zamene nekih udaljenih pustara sa pustarama koje su bile bliže gradu.
Prva mapa gradskog atara slobodnog i kraljevskog grada Sombora nastala je tek početkom 19. veka (postojala je odlična vojna mapa grada i okoline iz 1780-ih, ali na njoj nisu bile označene međe gradskih poseda i okolnih pustara, niti podaci o veličini poseda). Bačko-bodroška županija načinila je 1805. g. preciznu mapu svih poseda na teritoriji županije, pa i Sombora koji, kao slobodan i kraljevski grad, nije podlegao županijskoj upravi (ovde je, verovatnije, reč o godini u kojoj je doneta odluka o premeravanju i crtanju poseda, koji su, može se zaključiti na osnovu više zapisanih podataka, bili potpuno završeni tek posle nekoliko godina).
U ukoričenoj knjizi, zvaničnog latinskog naziva Corpus Ichnographiarum omnium I[nclyti] Comitatui de Bacs incorporatorum Terrenorum cum adnexa, skupljene su sve mape poseda na prostoru županije (svaka seoska ili varoška opština, kao i tri slobodna i kraljevska grada – Sombor, Novi Sad i Subotica), sa pratećim podacima o veličini poseda, izraženim većinom u požunskim jutrima (od 1.200 kv. hvati), u slučaju Sombora i Subotice u starim jutrima (od 2.000 kv. hvati), a za Novi Sad u jutrima od 2.500 kv. hvati.
Mapa Sombora sadržala je grad i neposrednu gradsku teritoriju, sa teritorijama deset okolnih pustara (pojedine pustare prikazane su u sklopu jedne teritorije) – Rančeva, Bilića (sa Obzirom i Milčićem), Ivanovog Sela (Lenije), Gradine (sa Radojevićima i Žarkovcem), Čičova (sa Lugumercima – današnjim Lugovom), Bukovca, Malog Miličića (Šikare), Nenadića (sa Šivoljom – današnjim Bezdanskim salašima) i Karakorijom (prostor iznad današnje severne obilaznice, između Gakovačkog i Subotičkog puta). Na mapi su bile naznačene i međe gradskih poseda sa susednim posedima (sa atarima Gakova na severozapadu i severu, Kruševlja na severu, Stanišića na severoistoku, Nemeš Militiča, Čonoplje, Krnjaje (danas Klajićeva) na istoku, Puste Kule na jugoistoku, Stapara i Prigrevice Sentivan na jugu, Kupusine na jugozapadu, te Monoštora i Bezdana na zapadu). Ucrtane su i obe velike somborske šume – Bukovačka i Šikara.
Posebno su značajni podaci o veličini atara. Ukupna površina koja je pripadala slobodnom i kraljevskom gradu Somboru iznosila je 42.322 stara jutra i 923 kv. hvata (današnja 52.903 katastarska jutra i 123 kv. hvata).
Sam grad prostirao se tada na 368 starih jutara i 463 kv. hvata (današnjih 460,3 kat. jutra). Vinogradi oko grada (podeljeni u sedam tabli), sa koritom reke Mostonge i okolnim barama, zauzimali su 1.830 starih jutara i 1.785 kv. hvati (2.288,6 kat. jutara). Gradski pašnjaci prostirali su se na 1.362 stara jutra i 1.643 kv. hvata (1.703,5 kat. jutara). Dve velike hrastove šume (Šikara i Bukovačka šuma) zauzimale su 1.159 starih jutara i 1.784 kv. hvata, odnosno 1.449,8 kat. jutara (Bukovačka šuma prostorala se na 969 st. jutara i 578 kv. hvati, a Šikara na 190 st. jutara i 1.206 kv. hvati). Javni putevi i ulice zazuzimali su 316 starih jutara, odnosno 395 kat. jutara.
Teritorija pustara Rančevo i Karakorija zajednički je zauzimala 5.475 starih jutara i 1.892 kv. hvata; teritorija Bilića (sa Obzirom i Milčićem) 4.984 st. jutara i 1.245 kv. hvati; Šaponje i Ivanovo Selo (Lenija) 3.409 st. jutara i 1.500 kv. hvati; Gradina 13.173 i 224 kv. hvata (od toga Istočna Gradina i Radojevići 8.574 st. jutra i 1.021 kv. hvat, a Zapadna Gradina sa Žarkovcem 4.598 st. jutara i 1.203 kv. hvata); Čičovi (s Lugumercima) 2.748 st. jutra i 1.444 kv. hvata; Bukovac 2.154 st. jutra i 427 kv. hvati; Mali Miličić (Šikara) 2.733 stara jutra i 938 kv. hvati, i Nenadić (sa Šivoljom) 2.605 starih jutara i 558 kv. hvati.
Veličina gradskih poseda nije menjana skoro dva stoleća, sve do posle Drugog svetskog rata. Danas se teritorija Grada Sombora prostire na znatno širem prostoru od 1.216 km2, odnosno na 117.722 hektara ili 290.897 kat. jutara.
Milan Stepanović
