Istorija,  OBZORJA PROŠLOSTI

SVETOIVANJSKA ULICA

Jedna od najstarijih somborskih ulica, delimično nastala na mestu nekadašnje turske tvrđave, a nazvana po sv. Ivanu Nepomuku, čija kapela u ovoj ulici postoji od 1751. godine.

Deo ulice naslikan je na planu komorskog podseda iz 1772. godine, a ova ulica je središnja na najstarijoj urbanističkoj mapi dela Sombora iz 1774. godine, na kojoj se deo kuća u njenom severnom delu nalazio još po sredini današnjeg kolovoza.

Deo Svetoivanjske ulice na planu komorskog imanja iz 1772. god.
Svetoivanjska ulica na najstarijoj urbanističkoj mapi dela Sombora iz 1774. g.

Prema popisu iz 1837. godine, osim komorske uprave i župnog dvora sa crkvom, posede u ovoj ulici imale su još samo porodice Lipert, Has i Cvešić.

Svetoivanjska ulica 1837. g.
Svetoivanjska ulica 1878. god.

Ulica se protezala od Trga Sv. Trojstva do Venca Ištavana Sečenjija (Radomira Putnika). Započinjala je, sa leve strane, zdanjem Grašalkovićeve palate, nastavljala se Mađarskom čitaonicom, kapelom Sv. Ivana Nepomuka, Krušperovom kućom, Pašinom kulom i privatnim prizemnim zdanjem, a završavala je Školom za zabavilje i sirotištem, nakon čega se, do Venca, nalazio prostor nekadašnje Živinske pijace (na ovom mestu ranije se, do požara 1907. godine, nalazila kuća sa mansardom, čija je osnova nastala, verovatno, još u vreme turske uprave). Sa desne strane ulica je počinjala pijacom „U lancima“ i nekadašnjim zdanjem Franjevačkog samostana (kasnije Župnog dvora), a nastavljala se crkvom Sv. Trojstva, zdanjem Ženske katoličke građanske škole i samostana, Hamederovom spratnicom, te sa nekoliko privatnih prizemnih kuća.

Grašalkovićeva palata, kapela Sv. Ivana Nepomuka, Krušperova kuća (tada pošta) i Pašina kula, početkom 20. veka
Mađarska čitaonica krajem 19. veka
Kapela Sv. Ivana Nepomuka krajem 19. veka
Škola za zabavilje i sirotište početkom 20. veka
Kuća s mansardom, početkom 20. veka

Ulica je popločana polovinom sedamdesetih godina 19. veka. Prema podacima iz 1902. g. dužina ulice iznosila je 135,5 metara, širina puta 13,13 metara, a ukupna putna površina 1.779,8 kv. metara, koja je u potpunosti bila popločana sitnom kockom, odnosno lomljenim kamenom. Ozelenjena je sadnicama bođoša početkom 20. veka.

Svetivansjka ulica na pijačni dan, početkom 20. veka
Svetoivanjska ulica početkom 20. veka
Katiolička devojačka škola sa manastirom početkom 20. veka
Deo Svetoivanjske ulice gledan prema južnoj strani, dvadesetih godina 20. veka

U prednjem delu ulice nalazio se, sve do polovine 20. veka, pijačni prostor, a njen zadnji deo (sa leve strane) i danas služi kao pijačni prostor za prodaju raznih zanatskih rukotvorina. Sredinom ulice načinjene su, šezdesetih godina 20. veka, kada je ulica i asfaltirana, velike leje sa cvećem. Posle Drugog svetskog rata Svetoivanjska ulica je nazvana Ulicom 7. jula (kasnije, nakon postavljenja leja, nazvana je trgom), a od devedesetih godina 20. veka nosi ime Trg Cara Lazara.

Cvetne leje na današnjem Trgu cara Lazara

Milan Stepanović

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.