Dragi prijatelji, pokrenuli smo sajt RAVNOPLOV u želji da predstavimo kulturno-istorijsko nasleđe Sombora i okoline, ali i celokupnog Panonskog prostora i da približimo posetiocu sajta prepoznatljiv šarm ravnice, njene ljude, običaje, lepote i zanimljivosti, njenu prošlost i sadašnjost. Kao što je i Panonska ravnica, i mi ćemo težiti da budemo zona izmirenja suprotnosti, mesto dobrih vibracija i pozitivnih misli, lepih sećanja i vrednih podsećanja na život u tihom, mirnom, skromnom i uzdržljivom svetu, samo naizgled jednolikom i ćutljivom, ali bliskom, živom i toplom, kao gnezdo na dlanu. Ravničarski bard Veljko Petrović pisao je da pod ogromnim ravničarskim nebom uspravljen čovek, zagledan u njega, saznaje više nego i na vrhu najviše stene:…
-
-
KNJIŽARSKI IZLOG SAJTA “RAVNOPLOV”
Predstavljamo izdanja autora ovog sajta, posvećena prošlosti Sombora i okoline. Kupovinom knjiga putem sajta “RAVNOPLOV” pomažete rad ovog sajta. Kupcima iz Sombora knjige mogu biti dostavljene na kućnu adresu, bez troškova dostave. Kupcima izvan Sombora knjige šaljemo putem pošte, uz naplatu osnovnih poštanskih troškova. Porudžbina je moguća putem poruke ispod ovog priloga, putem poruke na FB profilu “Ravnopolov” (https://www.facebook.com/ravnoplov) ili porukom na mejlu izdavača (norma.sombor@gmail.com). KAKO JE NASTALA PESMA „SANTA MARIA DELLA SALUTE“ LAZE KOSTIĆA Monografija M. Stepanovića koja istorijski dokumentovano i objektivno, mimo često površnih mistifikacija i sentimentalizma, ukazuje na sve segmente nastanka najpoznatije pesme Laze Kostića, po mnogima i najlepše pesme srpske ljubavne lirike. U njoj je sažeto…
-
SOMBORSKA PROMOCIJA MONOGRAFIJE “PLEMIĆKE PORODICE BAČKIH BUNJEVACA”
U sredu, 2. oktobra 2024. godine, u Velikoj Sali zdanja Županije u Somboru, koja su posetioci pupunili do poslednjeg mesta, predstavljena je monografija „Plemićke porodice bačkih Bunjevaca“, objavljena početkom leta u izdanju Bunjevačkog nacionalnog saveza, Centra za kulturu Bunjevaca iz Subotice i UG „Norma“ iz Sombora. Ova obimna i bogato ilustrovana knjiga predstavlja istorijsku studiju o 52 plemićke porodice koje su potekle iz bunjevačkog etničkog miljea i prati njihovo poreklo i prošlost, sa naglaskom na period nakon nobilitacije. Na početku promocije prisutne je pozdravio Milan Stakić, zamenik gradonačelnika Sombora, rekavši da je reč o još jednoj lepoj knjizi i opsežnoj studiji o istoriji ovog prostora, koja je rezultat dugog i…
-
VELIKE DUNAVSKE POPLAVE U BAČKOJ OD SREDNJEG VEKA DO DANAŠNJEG VREMENA
Prvi sačuvan arhivski trag o velikoj poplavi Dunava u Panonskoj ravnici potiče iz 1267. godine. Od 13. do 16. veka arhivski izvori beleže 14 velikih poplava, od kojih su neke bile i ledene. U 17. veku bilo je pet velikih dunavskih poplava (1605. g. poplava je na Veliki ponedeljak potopila Beograd), a u narednom stoleću Dunav se izlivao preko 20 puta, a posebno su pogubne po stanovništvo bile velike ledene poplave u februaru 1712, u martu 1744. i u februaru 1775. godine, kada je Dunav srušio čak 611 kuća u Pešti (polovinu svih stambenih objekata u gradu). Velika poplava Dunava iz 1751. g. gotovo je uništila grad Baju na severu…
-
„JESEN STIŽE, DUNJO MOJA“ U PESNIČKO-MUZIČKOJ TRADICIJI MAĐARA I SRBA
Poznata i lepa starogradska pesma „Jesen stiže, dunjo moja“ izvorno je napisana na mađarskom jeziku i nosi naziv „A hajnal már nem simogat“ („Zora te više ne miluje“), a njen autor je erdeljski grof dr Đerđ Vas (Wass György, 1877-1929), poreklom iz stare srednjovekovne mađarske plemićke porodice. Bio je pesnik, pripovedač i urednik novina, inače boem i učesnik u više dvoboja. Pesma tada još mladog mađarskog pesnika, ispevana krajem 19. veka u razdoblju kasnog romantizma, svidela se znamenitom srpskom pesniku Jovanu Jovanoviću Zmaju (1833-1904) i on je, pred kraj svog života, prepevao ovu romansu na srpski jezik. Muziku za pesmu Đerđa Vasa napisao je mađarski kompozitor Ištvan Bogdan (Bogdán István,…
-
SOMBORAC STEFAN ILKIĆ – DUHOVNIK, CRKVENI PISAC I REVNOSNI KULTURNI PREGALAC
U dugom nizu znamenitih somborskih Srba, koji su ostavili vidan i dubok trag u kulturnom, prosvetnom i duhovnom životu našeg naroda na prostoru Panonske ravnice, nalazi se i ime arhimandrita Stefana Ilkića, duhovnika, crkvenog pisca, novinara i urednika, bez sumnje jednog od najrevnosnijih pregalaca u društvenom i kulturnom životu somborskih Srba tokom prve polovine 20. veka. Njegovo osnovno delovanje može da se svede na neprestano zalaganje za očuvanje nacionalnog identiteta i kulturne baštine srpskog naroda i njegove crkve na prostoru današnje Vojvodine. Stefan Ilkić rođen je u Somboru, 3/15. juna 1875. godine, kao sin somborskog trgovca na malo Save Ilkića i njegove supruge Julijane, devojaštvom Adamović, rodom iz Starog Kera…
-
STANIŠIĆKI PLEMIĆI
Nekadašnju vojničku somborsku pustaru Stanišić naselili su 1763/64. g. Srbi iz obližnjih sela Baračke i Dautova, a potom su im se, tokom 1780-ih, pridružili Mađari, Slovaci i najmasovnije Nemci. Stanišić je tokom druge polovine 18. i na početku 19. veka bio selo, a 1811. g. dobio je status trgovišta ili varošice, u kojoj su mahom živeli ovdašnji ratari, stočari, zanatlije i trgovci srpske, nemačke, mađarske, slovačke i jevrejske narodnosti. Osim njih, prema podacima iz 1841. godine, u Stanišiću je živelo i osam porodica koje su imale plemićki status. Većinom su to bili plemići armalisti, koji su imali plemićko zvanje i grb, ali ne i plemićke posede, te se skoro ni…
-
STARA BUNJEVAČKA PLEMIĆKA PORODICA KAIĆ
Porodica KAIĆ iz sela Svetozara Miletića kod Sombora (ranije Nemeš Militič ili Lemeš) jedna je od najstarijih bačkih bunjevačkih plemićkih porodica, a plemstvo je, za svoje ratne zasluge, stekla još krajem 17. stoleća. Iako prezime porodice KAIĆ (povremeno pisano i kao Kajić) na prvi pogled ne deluje endemično, malo je tragova njegovog porekla. U turskom defteru Kliškog sandžaka iz 1550. godine, u mezri Sušani u Bilaju (danas Bjelaj, zapadno od Bosanskog Petrovca), u nahiji Unac, zabeležen je Vukdrag, sin Kajića. Pred početak Morejskog rata između Mletačke republike i Turske (1684), u Šibenik je prešlo više katoličkih osmanskih podanika iz okoline Drniša, među kojima je zabeležen i Jerko Kaić. U 19.…
-
Dr JOŽEF TIM – ZNAMENIT MAĐARSKI LEKAR I ZALJUBLJENIK U SRPSKU ISTORIJU
JOŽEF TIM (THIM JÓZSEF), ugledan lekar, naučnik i mađarski istoričar, rođen je u Somboru, 6. avgusta 1864. godine, a bio je sin Jozefa Tima, upravnika somborske Niže realne škole. Osnovnu školu i Državnu gimnaziju završio je u rodnom gradu (maturirao je 1882), posle čega je studirao medicinu u Beču, Berlinu i Gracu, gde je 1889. g. i diplomirao. Stažirao je u Gracu i na Oftalmološkoj klinici u Budimpešti, a potom je postao sreski lekar u Titelu. Godine 1893. imenovan je za sreskog lekara u Somboru, a 1904. g. dobio je zvanje županijskog fizika i lekarskog savetnika. Kasnije je nekoliko godina radio kao lekar u Apatinu. Tokom skoro tri decenije svojih…
-
MILAN KOSTIĆ – BAČVANIN KOJI JE UTEMELJIO SAVREMENO CRNOGORSKO ŠKOLSTVO
MILAN KOSTIĆ, teolog i sveštenik, pedagog, školski nadzornik, srpski pisac i prevodilac, rođen je 28. januara / 9. februara 1840. g. u Sivcu, u porodici tamošnjeg sveštenika Jovana Kostića. Nemačku osnovnu školu završio je u Petrovaradinu, a gimnaziju je pohađao od 1851. do 1859. g. u Vrbasu, Sremskim Karlovcima i Budimu, posle čega je, između 1859. i 1863. godine, završio i Bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Dve godine je u Pešti studirao prava (1865-1867), a naredne dve godine (1867-1869) pohađao je znamenitu Duhovnu akademiju u Kijevu, u kojoj je stekao zvanje magistra bogoslovskih nauka. Osim maternjeg srpskog, odlično je govorio nemački, francuski, ruski i mađarski jezik, a poznavao je crkvenoslovenski, grčki…
-
LEMEŠANIN – NUKLERANI FIZIČAR SVETSKOG GLASA (GAJA ALAGA)
GAJA ALAGA, nuklearni fizičar, univerzitetski profesor i akademik, rođen je 3. jula 1924. g. u selu Svetozaru Miletiću (Lemešu) kraj Sombora, kao sin Martina Alage, zemljodelca iz ovdašnje stare plemićke bunjevačke porodice, koja je plemstvo dobila još 1722. godine, a u Miletić je doseljena oko 1750. godine iz sela Kaćmara. Osnovnu školu pohađao je u rodnom selu, a u Somboru je završio osam razreda Gimnazije, u kojoj je maturirao 1943. godine. Iste godine započeo je studije na Tehničkom fakultetu u Budimpešti, koje je, posle Drugog svetskog rata, nastavio na Tehničkom i Prirodoslovno-matematičkom fakultetu u Zagrebu. Diplomirao je 1950. g. i potom (1951) bio izabran za asistenta, kao jedan iz kruga…
-
PROMOCIJA MONOGRAFIJE “PLEMIĆKE PORODICE BAČKIH BUNJEVACA” U SUBOTICI
Premijerna promocija tek izašle monografije „Plemićke porodice bačkih Bunjevaca“ održana je 27. juna 2024. g. u Gradskoj biblioteci u Subotici. Ovo obimno delo (540 strana), pri čijem je nastanku korišćeno blizu hiljadu arhivskih i literarnih izvornika, prva je stručna studija posvećena temi bunjevačkog plemstva. Njeni autori su somborski publicista i zavičajni istoričar Milan Stepanović i istoričar doc. dr Atila Pfajfer. Urednica knjige je dr Suzana Kujundžić Ostojić, njeni recenzenti su poznati srpski heraldičar Dragomir M. Acovića i ugledni istoričari prof. dr Vladan Gavrilović i prof. dr Zoltan Đere, sa Filizofskog fakulteta u Novom Sadu. Dizajner knjige je Milan Jovanović Jofke, izdavači su Nacionalni savet Bunjevačke nacionalne manjine, Ustanova kulture „Centar…
