Istorija,  OBZORJA PROŠLOSTI

RASTINA

Rastina se pominje se kao posed u srednjovekovnoj Bodroškoj županiji najranije krajem 13. veka (1299), sa imenom Harasti, a zatim i više puta tokom 14, 15. i početkom 16. veka. U vreme turske vlasti Rastina se javlja na popisu iz 1554. godine, kada su ovde zabeležene svega tri kuće. U turskom defteru iz 1570. g. u somborskoj nahiji su zabeležene dva sela sa imenom Rastina (Harastina), sa osam,odnosno 21 zapisanom srpskom porodicom, a 1580. i 1590. g. Rastina je zapisana sa 23 oporezovane kuće. Godine 1650. ovdašnji stanovnici plaćali su Kaločkoj nadbiskupiji 14 foriniti poreza za korišćenje imovine.

Posle povlačenja Turaka Rastina je, početkom devedesetih godina 17. veka, zapisana kao nadbiskupska pustara, a kao komorska pustara, sa 20 forinti prihoda, zabeležena je 1724. godine. Od 1730. g. pustara je pripadala Mihalju Bilardu, a od 1749. g. porodici Čejtej.

Pustara Rastina na mapi Bačke županije iz 1776. god.

Darovnicom cara Josifa II iz decembra 1780. g. Rastina je postala dobro baronske porodice Redl, u čijem će vlasništvu ostati sve do 1918. godine. Na vlastelinstvu Redlovih živelo je 1788. g. 45 stanovnika, 1822. g. 112, 1844. g. 193, 1861. g. 225, a 1910. g. 372 stanovnika, mahom mađarske narodnosti. Prema podacima iz 1805. g. atar Rastine se prostirao na 5. 296 starih jutara (staro jutro je imalo 2.000 kvadratnih hvati).

Početni zapis darovnice cara Josipa II kojom je pustara Rastina pripala braći Francu i Ferdinandu Redlu (prepis u Kraljevskoj knjizi)
Atar Rastine 1805. god.

Porodica Redl podigla je 1818. g. na svom imanju veliki kaštel sa parkom, a polovinom 19. veka u Rastini su radili parni mlin, vodenica, kao i fabrika alkohola i sirćeta. Rastina je tada bila samostalno poresko mesto, koje je administrativno pripadalo opštini Stanišić, a crkveno Santovu. U to vreme ovde je radila i škola na mađarskom jeziku.

Rastina na mapi oko 1870. god.
Kaštel porodice Redl u Rastini, početkom 20. veka

Posle Prvog svetskog rata Rastina je, kao granično mesto, pripala Kraljevini SHS, a u okviru agrarne reforme zemlja je podeljena kolonizovanim dobrovoljačkim porodicima iz Like, Korduna, Hercegovine, Dalmacije i Srbije, koje su ovde naseljene između 1920. i 1926. godine. U vreme Drugog svetskog rata oko 900 ovdašnjih stanovnika internirano je u mađarske logore u Šarvašu i Barču, gde je deo njih i postradao. Preostalo stanovništvo vratilo se u selo po oslobođenju i završetku rata.

Tokom prethodnih godina u Rastini je sagrađena pravoslavna crkva Uspenja Presvete Bogorodice.

Novosagrađena crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Rastini

Najveći broj stanovnika Rastina je imala 1961. g. (960). Prema poslednjem popisu (2011) u Rastini je živelo svega 411 stanovnika, a danas je taj broj svakako i znatno niži, te i Rastina spada u red somborskih sela koja se polako, ali neumitno gase.

Ulaz u selo, savremn snimak

Milan Stepanović

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.