Prvu logiku na srpskom jeziku napisao je obrazovani Somborac Nikolaj Šimić. Bio je sin somborskog trgovca platnom Mihaila, a rođen je u Somboru 1766. godine. Nakon završene slavenoserbske osnovne škole pohađao je ovdašnju Gramatikalnu školu, a završio je i učiteljski tečaj u Mrazovićevoj Normi. Gimnaziju je završio u Segedinu, a tečajeve filozofije (logike i fizike), prava i advokatski ispit pohađao je i položio u Pešti. Neko vreme, nakon završetka školovanja (oko 1792), radio je kao kancelista u somborskom Magistratu, a poslednjih godina 18. veka, u vreme ratova sa Napoleonom, kao ubeđen rusofil stupio je u rusku vojsku i dobio oficirski čin (Nikola Vukićević piše kako Šimić po svršetku pravničkih nauka u Pešti otide u Rusiju, gde je prilježno učeći književni ruski jezik, i baveći se neko vreme u Žitomišliću, tako zanesen bio za ruskim jezikom, da se po povratku svom u Sombor, gde se naskoro oženio i kao advokat ugarski živio, ne samo u knjižestvu nego i u samom domaćem krugu po ruskim manirima vladao).
Nakon povratka u Sombor, Nikolaj Šimić je 1801. g. položio advokatsku zakletvu i počeo je da se bavi advokaturom. Oženio se 1802. godine, a kum na venčanju bio mu je Avram Mrazović. Ubrzo je (1803) izabran za senatora slobodnog i kraljevskog grada Sombora, i nešto kasnije i za gradskog kapetana. Od 1808. g. Šimić je postavljen na mesto upravnika Srpske narodne osnovne škole u Somboru. Kao pristalica narodnog prosvećivanja, proširio je mrežu osnovnih škola i na salaška naselja u okolini Sombora. Šimić je govorio latinski, nemački, mađarski, ruski i francuski jezik i bio je jedan od najobrazovanijih Somboraca svog vremena.
U Budimu je 1808. i 1809. g. štampan, u dva toma, Šimićev priručnik iz logike, u kome je pisac, potpisan kao vengerskih prava advokat i slobodnago i kraljevskago grada Sombora senator. Time je Nikola Šimić postao jedan od pionira u uspostavljanju naše savremene filozofije i filozofske terminologije. Prva knjiga je štampana na 133 stranice, sa jednim prilogom i portretom pisca načinjenim u bakrorezu (i sa predgovorom napisanim u Somboru, 2. januara 1808. godine), a druga (nazvana “Logika upotrebitelnaja”) na 143 stranice i sadržavala je spisak od skoro 500 pretplatnika, među kojima je bilo i 19 Somboraca.
Mada pisac nije naznačio izvornike, analiza dr Andrije Stojkovića ukazala je da Šimićeva „Logika“ predstavlja slobodno tumačenje dela „Institutiones philosophae rationalis methodo Wolfii conscriptae“ nemačkog filozofa i direktora gimnazije u Gerlicu Fridriha Kristijana Baumajstera (1709-1785), izvorno objavljenog 1735. g. (u ruskom prevodu Aleksandra Pavlova iz 1760). Šimić je svoja tumačenja Baumajsterove knjige osavremenio i obogatio primerima iz srpske nacionalne istorije i savremenog života, i na osnovu njih utvrđivao je pojedina načela koja je izneo u knjizi. Filozofska terminologija kojom se služio preneta je, uglavnom, iz ruskog izvornika i mada nije bila potpuno izvorno delo, ova knjiga predstavljala je prvi srpski udžbenik i sistematizovan priručnik logike.
Godine 1813. Nikolaj Šimić se nalazio među 12 lica koje je zlatnom medaljom odlikovao austrijski car Franc I za zasluge pri ustrojavanju pravoslavnih preparandija (Šimić je zlatnom medaljom odlikovan i za zasluge učinjene carevini u vreme ratova sa Napoleonom). Kao glavni školski nadzornik u Somboru Nikolaj Šimić je zabeležen 1816. godine, a kao senator i kapetan gradskij i normalnij učilišta mestnij upravitelj zapisan je među pretplatnicima na knjigu Pavla Atanackovića 1820. godine. Kada je od 1819. g. upravljanje somborskom Preparandijom bilo povereno Savetu škole, jedan od četvorice članova Saveta iz reda somborskog građanstva bio je i Nikolaj Šimić.
Osim „Logike“ Šimić je objavio još šest knjiga i knjižica. U Somboru je 1814. g. prikuplja pretplatnike na tek pokrenut list Dimitrija Davidovića „Novine serbske“. Poživeo je dugo, i decenijama je bio na položaju gradskog školskog nadzornika i upravitelja, a umro je u Somboru, 5/17. januara 1848. godine, u 82. godini života.
Milan Stepanović
