Sombor je, kroz istoriju, tokom prethodnih 130 godina, po našem saznanju, zvanično imao 18 počasnih građana. Neki od njih su, zaista, imali izrazite zasluge za grad i njegov napredak. S druge strane, deo njih je status počasnog građanina Sombora dobio olako, nekritički i bez stvarnih zasluga, isključivo zbog svog visokog političkog položaja i potrebe lokalnih vlasti da se dodvori uticajnim političarima, što je posebno bilo izraženo tokom prvih godina 20. stoleća.
Još osamdesetih godina 19. veka za počasnog građanina Sombora izabran je kaločki nadbiskup dr Lajoš Hajnald [Haynald Lajos] (1816-1891), zaslužan za podizanje nekoliko bolničkih i prosvetnih zdanja u Somboru.
Posle njega, naziv počasnog građanina Sombora dobio je, 27. septembra 1892. godine, povodom 90. rođendana, vođa Mađarske revolucije 1848/49. g. Lajoš Košut [Kossuth Lajos] i to na predlog dr Petra Cvetkovića, predsednika somborske Srpske pravoslavne crkvene opštine.
Godine 1893. g. zvanje počasnog građanina Sombora dobio je poznati mađarski dramski pisac i novelista Mor Jokai [Jókai Mór] (1825-1904), a po njemu je bio nazvan i trg ispred današnjeg somborskog Muzeja.
Zvanje počasnog građanina, nakon što je njegovom zaslugom dograđena zgrada sirotišta (današnja OŠ “Bratstvo-jedinstvo”), a 1902. godine, posle 40 godina od početka izgradnje, dovršena monumentalna somborska crkva Sv. Kralja Stefana-Ištvana (danas poznatija kao Karmelićanska), dobio je 1902. g. i kaločki nadbiskup Đerđ Časka [Császka György] (1826-1904).
Za počasnog građanina Sombora proglašen je 14. februara 1905. g. rođeni Somborac i kaločki nadbiskup dr Đula Varoši [Városy Gyula] (1846-1910).
Povodom 50. godišnjice svešteničke službe, za počasnog građanina Sombora proglašen je 18. oktobra 1905. g. nekadašnji zaslužni somborski prota, a tada patrijarh srpski Georgije Branković (1830-1907), ujedno i ktitor zdanja somborske Preparandije.
U nizu mađarskih političara iz perioda pre Prvog svetskog rata, koji su 26. aprila 1906. godine, na zasedanju Gradske skupštine, olako i iz razloga stranačke politike, dobili zvanje počasnog građanina Sombora, nalazili su se: Đula Andraši mlađi [Ifj. Andrássy Gyula] (1860-1929), tadašnji mađarski ministar unutrašnjih poslova i sin nekadašnjeg premijera Kraljevine Ugarske; Ferenc Košut [Kossuth Ferenc] (1841-1914), ministar trgovine i sin nekadašnjeg predvodnika Mađarske revolucije; grof Albert Aponji [Apponyi Albert] (1846-1933), ministar obrazovanja i vera u vreme najbrutalnije mađarizacije nemađarskih naroda u Kraljevini Ugarskoj, izražene upravo kroz prosvetni sistem, i grof Aladar Ziči [Zichy Aladár] (1864-1937), tadašnji ministar a latere.
Godine 1912. počasni Somborac postaje i ugledni mađarski novinar i putopisac Karolj Verteši [Vértesi Károly] (1843-1917), inače predsednik Književnog društva Bačko-bodroške županije, koji je odlično govorio i srpski jezik.
Prvih dana januara 1919. g. za počasnog građanina izabran je srpski vojvoda Petar Bojović (1858-1945), komandant armije čije su čete 13. novembra 1918. g. ušle u Sombor.
Godine 1934. g. za počasne građane Sombora proglašeni su tadašnji patrijarh srpski Varnava Rosić (1880-1937) i episkop bački dr Irinej Ćirić (1884-1955), kao i penzionisani brigadni đeneral Milivoje Momčilović (1876-1964), koji je neposredno komandovao srpskim trupama koje su u novembru 1918. g. ušle u Sombor.
U vreme okupacije, mađarske lokalne vlasti dodelile su 1943. g. zvanje počasnog građanina Sombora Ferencu Hercegu [Herczeg Ferenc] (1863-1954), dramskom piscu i zastupniku mađarskog konzervativnog nacionalističkog mišljenja.
Kao i u mnogim drugim jugoslovenskim gradovima, i u Somboru je zvanje počasnog građanina, povodom 70. rođendana, dobio 21. maja 1962. g. tadašnji predsednik FNR Jugoslavije, maršal Josip Broz Tito (1892-1980). Vrednost ovog zvanja svakako umanjuje činjenica da su tim povodom, na teritoriji FNRJ, u očito dirigovanoj akciji, čak 683 gradske i seoske opštine donele ovakvu odluku i uručile svečanu povelju predsedniku tadašnje države.
I konačno, 1997. godine, počasni Somborac postao je Arne Engeli (1936), Švajcarac iz kantona Turgau, izuzetan humanista, koji je Somboru i njegovim zdravstvenim, humanitarnim i kulturnim ustanovama nemerljivo materijalno i moralno pomogao u teško vreme 1990-tih. Jedan je od retkih sa ovog spiska kome zvanje počasnog građanina Sombora bez dvojbe pripada.
Milan Stepanović
