Mada je Sombor tradicionalno golubarski grad, vrapci su po varoši bili rasprostranjeniji od svojih znatno krupnijih suparnika. Gnezdili su se po kućnim strehama i šupljinama zgrada, po krošnjama i u žbunju. Iako je malo ko mario za njih, ovi sivkasti simpatični dživdžani bili su nam skoro ukućani (zato su i nazvani vrapci-pokućari). Mada nisu dugovečni, bili su veoma brojni (legu se tri puta godišnje, u periodu od marta do avgusta, a u svakom gnezdu bude od četiri do šest mladih). Tokom leta gradski ili kućni vrapci se se pridruživali svojim poljskim rođacima i preseljavali se bliže salaškim imanjima i njivama u okolini grada. Okolni salaši bili su pravi vrapčiji raj, sa…
-
-
DUD
Austrijske vlasti su polovinom 18. veka državnim merama pospešivale gajenje svilenih buba, a preduslov za to bilo je sađenje dudova po salašima i u naseljima. Svaki muškarac je pre stupanja u brak morao da zasadi i odneguje nekoliko stabala duda. Po boji ploda, odnosno dudinja, dudovi su nazivani crnim, belim, crvenim (u Bačkoj je bio nešto ređi) i murgastim (sivim). Dud se lako pelcovao, pa je na jednom stablu moglo da bude i po tri vrste ploda. U proseku, dudovi su mogli da žive 70 do 80 godina, a poneki, obično jalovi, dočekao bi i drugo, pa i treće stoleće. Dud je dosezao visinu od 10 do 15 metara, ali…
-
ZAŠTO JE “FRUŠKA”?
Raskošna pitomina Fruške gore, najpoznatije vojvođanske planine, malo koga ostavlja ravnodušnim (mladi Laza Kostić pevao je o njoj: Ubava Fruško, divoto moja, a Zmaj-Jova u jednoj pripovetki piše: Frušku je Bog stvorio odmarajući se). Njeni vinogradi rađaju grozdove od kojih se prave najbolja naša vina, a njene šume bila su pluća Vojvodine. Načičkana je starim srpskim manastirima, nastalim od 15. do 18. veka (Krušedol, Staro i Novo Hopovo, Grgeteg, Šišatovac, Jazak, Vrdnik-Ravanica, Kuveždin, Đipša, Privina glava, Velika i Mala Remeta, Bešenovo, Petkovica, Beočin i Rakovac). Malo je tog što ne znamo o Fruškoj gori, osim zašto se zove “Fruška” i šta znači taj naziv, koji nosi već skoro hiljadu godina?…
-
BOĐOŠ – ZNAMEN SOMBORSKOG ZELENILA
Sombor je vekovima leti muku mučio sa prašinom, a s jeseni i sa zime blatom i vlagom. Mada je svaka kuća imala baštu i u njoj svoje drveće i zelenilo, ulice starog gradskog jezgra, sve do poslednje trećine 19. veka, nisu bile ozelenjene. Tokom druge polovine 19. veka somborske gradske vlasti posvetile su veću pažnju pejzažnom uređenju grada, a uz drvorede dudova po ulicama periferije, na središnjim gradskim ulicama, osim na Glavnoj, bili su posađeni platani. Sedamdesetih godina 19. veka Sombor ima Odbor za ulepšavanje grada, koji vodi računa o ozelenjavanju i čuvanju posađenih sadnica i već formiranih drva. Početkom sedamdesetih godina 19. veka nastaje prvi gradski park, posađen pored…
-
VELIKI BAČKI KANAL
Prokopavanje Velikog bačkog kanala predstavljalo je jedan od najznačajnijih poduhvata u istoriji Sombora, ali i cele Bačke. Kanal je bio posebno važan za regulisanje nivoa voda u gradskom ataru, pre svega na oranicama, pašnjacima i livadama. Njegovim prokopavanjem značajno je smanjen broj bara, močvara, mrtvaja, jezeraca i rečica koje su, povremeno ili stalno, ugrožavale zemljište u ataru grada i okolnih naselja. Samim tim, znatno su umanjene i stalne pretnje od malaričnih zaraznih bolesti, koje su decenijama i vekovima ranije često desetkovale ovdašnje stanovništvo i domaće životinje. Istovremeno, kanal je mogao i da navodnjava okolinu u vreme sušnih perioda. Poseban značaj kanal je imao za privredu grada jer su poljoprivredni proizvodi…
-
MOSTONGA – REKA KOJA NESTAJE
Reku Mostongu formirale su vode velikih bara severno od današnjeg Sombora. Njena četiri kraka spajala su se u severozapadnoj okolini Sombora u jedan rečni tok, ukupno dug oko 90 kilometara, koji je tekao od sela Riđice i Stanišića na severu, duž somborskih salaških naselja Rančevo, Bilić, Nenadić, Bukovac i Čičovi, zaobilazeći Sombor sa zapadne strane, nastavljajući tok kraj sela Prigrevice, Doroslova, Srpskog Miletića, Karavukova i Deronja, sve do Bača i Bukina (danas Mladenova), odnosno Bukinskog rita na jugu, gde se Mostonga ulivala u Dunav. Sve do početka 19. veka Mostonga je bila ćudljiva i hirovita reka, čas bara i mrtvaja, koja bi, krajem leta, skoro sasvim presušila, a čas podivljala i nabujala, plaveći okolne…
-
DUNAV
Dunav na srpskom, hrvatskom i bugarskom, Donau na nemačkom, Dunaj na slovačkom i ukrajinskom, Duna na mađarskom i Dunarea na rumunskom – različiti oblici imena reke koja je kolevka evropske civilizacije. Od izvora do ušća ova reka je duga 2.780 kilometara i protiče kroz 10 zemalja (Nemačka, Austrija, Slovačka, Mađarska, Hrvatska, Srbija, Rumunija, Bugarska, Moldavija i Ukrajina). Načičkana su kraj Dunava bezbrojna naselja – sela, varošice i gradovi, pa i četiri prestonice (Beč, Bratislava, Budimpešta i Beograd). Divane se kraj Dunava razni jezici, postoje različiti običaji i navike, ali kolikogod da nas dele jezici, kulture i vere, nabrojani podunavski narodi imaju Dunav kao zajednički beleg pripadnosti jednom svetu, koji se…
