Na somborskom Trgu Sv. Đorđa (Svetođurđevskom trgu), u blizini istoimene pravoslavne crkve, podignut je 1795. g. visok krst, načinjen od poznatog mohačkog ružičastog mermera.
Krst je, kako beleži zapis u njegovom podnožju, vo slavu Božiju, podigla Pravoslavna crkvena opština somborska. Šest decenija kasnije (1857) Crkvena opština je krst na trgu obnovila, o čemu je, takođe, uklesan zapis u podnožju krsta, a oko njega je postavljena i niska ukrasna gvozdena ograda, koja je obnovljena 1894. godine.
Krst je 1904. g. ponovo obnovila Julijana Kostić, rođ. Palanački, supruga pesnika Laze Kostića, za šta joj je somborska Pravoslavna crkvena opština, krajem 1904. godine, uputila posebnu pismenu blagodarnost (njena kuća nalazila se tačno naspram velikog krsta na trgu).
U podnožju krsta nalazila se bogojavljenska ikona, a oko krsta su, tradicionalno, somborski Srbi svečano proslavljali praznik Bogojavljenja i svetili bogojavljensku vodicu. Pored krsta su tada bili postrojeni i vojnici, koji su, paradom i počasnom paljbom, uveličavali ovu svetkovinu, a odavde je kretala kratka, ali masovna litija do obližnje Gradske kuće, koja je tog dana, po tradiciji što je ustanovljena još u vreme kapetana Jovana Brankovića (dvadesetih godina 18. veka), takođe bila osvećena bogojavljenskom vodom.
Prostor oko krsta skoro jedan i po vek predstavljao je središnje mesto okupljanja somborskih Srba, bilo da je reč o političkim zborovima, duhovnim, kulturnim, bilo drugim društvenim događajima.
Pravoslavni krst na trgu Sv. Đorđa uklonjen je odlukom gradskih vlasti početkom šezdesetih godina 20. veka, ali, srećom, nije uništen, već je sklonjen u portu Svetođurđevske crkve, gde i danas stoji.
Prilikom obeležavanja 250 godina od završetka izgradnje Svetođurđevske crkve (2011. godine) na uređenom i obnovljenom prostoru Trga Sv. Đorđa somborske gradske vlasti su postavile repliku velikog pravoslavnog krsta.
Milan Stepanović
