Istorija,  OBZORJA PROŠLOSTI

BEZDANSKI PUT

Bezdanski put predstavlja jednu od nasjtarijih ulica koja se nalazila izvan središta grada, a nastala je krajem četrdesetih godina 18. veka, kada su ovde svoje kuće počeli da podižu prvi somborski doseljeni stanovnici nemačke narodnosti. Ulica se protezala kroz nekadašnje somborsko predgrađe Gornju varoš, od ugla dva venca (Eržebet i Sečenji Ištvana), i vodio je prema izlazu iz grada, u pravcu reke Mostonge, šume Šikare, bezdanskih salaša (nekadašnje Šivolje) i naselja Bezdan. Posle Prvog svetskog rata ulica je nazvana imenom Patrijarha Brankovića, a od sedamdesetih godina 20. veka nosi naziv XII vojvođanske udarne brigade.

Bezdanski put na mapi iz 1783. g.
Bezdanski put na mapi iz 1878. god.
Kalvarija na Bezdanskom putu početkom 20. veka

Kao i ostale ulice somborskih predgrađa, i Bezdanski put je, vremenom, rastao po dužini, pa se ulica krajem 18. veka završavala kod Kalvarije ili današnjeg „Logora“, a jedan vek kasnije protezala se skroz do železničke pruge, kod stanice „Strilić“. U mesecima posle oslobođenja, od kraja 1944. do 1948. godine, na kraju ove ulice nalazio se logor za nemačko stanovništvo Sombora, koji su činile nekoliko drvenih baraka (kasnije je ovde bila šumica, koja je raskrčena krajem sedamdesetih godina 20. veka).

Crtež logora na Bezdanskom putu

Bezdanski put je bio među prvim kaldmisanim ulicama u Somboru, a kolovoz ove ulice popločan je kamenom 1875. godine. Prema podacima iz 1902. g. dužina ulice iznosila je 682,6 metara, širina puta 5,67 metara, a ukupna putna površina 1.437,2 kv. metra, koja je u potpunosti bila popločana sitnom kockom, odnosno lomljenim kamenom. Deo Bezdanskog puta, do mosta na reci Mostongi (prema Šikari), nalazio se od 1889. g. u državnoj putnoj mreži, pa je i održavanje ovog dela puta spadalo u nadležnost države.

Početak Bezdanskog puta dvadesetih godina 20. veka

Arhitektura ulice bila je gotovo identična, a činile su je prizemne kuće, građene, mahom, u seoskom stilu. Na uglu Bezdanskog puta, prema vencu Sečenji Ištvana (Radomira Putnika) podignuta je 1884. g. velika jednospratnica Honvedske kasarne, a sa leve strane ulice, posle Drugog svetskog rata (krajem pedesetih i početkom šezdesetih godina 20. veka) izgrađeno je nekoliko stambenih višespratnica.

Arteski bunar na Bezdanskom putu oko 1920. godine

Tokom 19. veka duž ulice su sađeni dudovi, pa topole, platani (1875) i na kraju bođoši (1903). Tokom 1925. g. od mesta nekadašnje Kalvarije (koja je u to vreme i srušena) do Šikare posađene su 202 bagremove sadnice i 55 sadnica topole. Godine 1913/14. g. na početku Bezdanskog puta iskopan je drugi somborski arteski bunar, koji je bio dubok preko 200 metara. Ulica je asfaltirana polovinom šezdesetih godina 20. veka.

Deo Bezdanskog puta danas

Milan Stepanović

Ostavite komentar

Vaša e-mail adresa neće biti objavljena.